Teatry i zespoły

Teatr działał przy ul. Śniadeckich 5, w sali na 1200 osób. Pierwsze przedstawienia zespół dał pod koniec września 1918 roku. Występowali tam profesjonaliści i amatorzy, mi. in. amator Adolf Bagiński później Adolf Dymsza. Teatr miał swą reprezentację w czasie obrad Związku Artystów Scen Polskich. W imieniu teatru wypowiadał się jego sekretarz oraz aktor Wacław Zabielski. W corocznym sprawozdaniu ZASP zanotowano jednak, że kontakt z Teatrem jest trudny. Być może cieniem na efektywność działalności kładł się brak stabilności finansowej teatru, nieregularność grania i ciągłe zmiany repertuaru. Na afiszach teatru pojawiały się tytuły ambitnych polskich dramatów współczesnych, uderzające w ton patriotyczny jednoaktówki,  propozycje operetkowe, farsowe, revue i składanki kabaretowe.

W połowie maja 1919 roku teatr posiłkował się repertuarem zamkniętego właśnie teatru Mozaika  (wystawiając m.in. Milionową spadkobierczynię). 29 maja 1919 roku podano do wiadomości prasy, że zwyczajowo, o 19.30 teatr da nader interesujące przedstawienie. Nie ujawnił jednak jego tytułu, a dwa dni później już nie istniał.

Przykład teatru Staszica, którego działalność trwała jeden sezon, może posłużyć do przedstawienia zasad konkurencji, ostrej i bezpardonowej w środowisku warszawskich teatrów. Mówi o tym choćby nagromadzenie tych samych tytułów w repertuarze różnych teatrów. W pewien marcowy wieczór 1919 roku można było pójść w Warszawie na trzy spektakle, których akcja toczyła się na Starówce lub zobaczyć dwie, różne adaptacje Krzyżaków Henryka Sienkiewicza.

Szczególnie zajadle konkurowały w tym czasie Mozaika, Teatr im. Staszica i Praski, które kierowały swój repertuar do robotników i mieszczan. Ten ostatni wygrał wyścig i pozostał na teatralnej mapie stolicy przez kolejne osiem lat. Dwa pierwsze zaś, pozostały efemerydą, ale również przykładem jak w rodzącej się Polsce trudno było walczyć o widzów.

Ewa Hevelke (2017)

Bibliografia

• Edward Krasiński, Warszawskie sceny 1918–1939, P.I.W., Warszawa 1976

Sezon: 1918 / 1919