Odwieczne pieśni
Poemat symfoniczny "Trzy odwieczne pieśni" Mieczysława Karłowicza miał dwie wersje choreograficzne:
I. Odwieczne pieśni
Balet w 3 częściach. Libretto i choreografia: Janina Jarzynówna-Sobczak; scenografia: Jerzy Krechowicz.
Prapremiera: Gdańsk 9 II 1974, Opera Bałtycka.
Osoby: Dziewczyna - Alicja Boniuszko, chłopiec - Andrzej Bujak, oraz zespół.
I. "Pieśń o wiekuistej tęsknocie" rodzi miłość Dziewczyny i Chłopca, która obdarza ich bezgranicznym szczęściem wzajemnego oddania.
II. "Pieśń o miłości i śmierci" budzi przeczucie nieuniknionej tragedii rozstania. Młodych rozdziela czarna płaszczyzna, która zabiera Dziewczynie Chłopca.
III. "Pieśń o wszechbycie" przepaja Dziewczynę poczuciem samotności. Daremnie szuka Chłopca, lecz jej miłość, nawet w osamotnieniu, niesie nadzieję nadziei.
Odstępując od programowych skojarzeń z przyrodą tatrzańską, przypisywanych "Trzem odwiecznym pieśniom" Karłowicza, J. Jarzynówna-Sobczak szukała inspiracji w ich treściach emocjonalnych, kojarząc je ze szczęściem miłości, smutkiem rozstania i pełnym nadziei ukojeniem.
II. Odwieczne pieśni
Balet w 3 częściach. Libretto i choreografia: Conrad Drzewiecki; scenografia: Krzysztof Pankiewicz.
Prapremiera: Poznań 25 II 1975, Polski Teatr Tańca na scenie Opery. Osoby: Ewa - Anna Staszak; Adam - Emil Wesołowski; Kain - Jacek Solecki; Abel - Zbigniew Misiuda.
Część 1. Rodzina. Adam i Ewa oraz ich synowie Kain i Abel przeżywają, mimo wygnania z raju, pełne miłości szczęście rodzinne.
Część 2. Sen o raju utraconym. We śnie ukazuje się im drzewo wiadomości dobrego i złego oraz wąż-kusiciel. Sen kończy się wygnaniem z raju i powrotem do rzeczywistości: do ciężkiej pracy, trudu uprawy roli, bólów rodzenia. Między Kainem i Ablem rodzi się nienawiść na tle zazdrości o miłość matki.
Część 3. Bracia. Nienawiść doprowadza do walki braci, która kończy się zabójstwem Abla przez Kaina.
C. Drzewiecki nie sugerował się również treściami programowymi poematu symfonicznego Karłowicza, lecz przyjmując za punkt wyjścia jego treści emocjonalne, zobrazował na kanwie tematu biblijnego ogólnoludzkie konflikty uczuciowe. W swej kompozycji choreograficznej odwołał się przy tym do wzorów malarstwa i rzeźby Renesansu, głównie do fresków Michała Anioła w Kaplicy Sykstyńskiej.
Balet "Odwieczne pieśni" pokazany był przez Polski Teatr Tańca na występach w Dortmundzie VI 1975, w Bułgarii X 1975, RFN V 1976 i VIII 1977, Bregencji VIII 1976, Salonikach X 1976, NRD X 1979, Czechosłowacji XII 1979, Kuopio (Finlandia) VI 1980, Tulonie 1981. "Odwieczne pieśni" przekazał też Drzewiecki zespołowi Narodniho divadla w Pradze 22 VI 1982, w obs. M. Cerna (Ewa), M. Sebor (Adam), J. Kadlec (Kain) i L. Kafka (Abel).
Z twórczości M. Karłowicza inscenizowane były również w formie baletowej inne utwory: "Rapsodia litewska", chor. J. Ciepliński, sc. S. Jarocki, Poznań 22 IX 1923, Teatr Wielki.
"Smutna opowieść", chor. J. Ciepliński, sc. S. Jarocki, Poznań 25 I 1924, Teatr Wielki.
"Serenada na orkiestrę smyczkową", chor. S. Miszczyk, sc. A. Stopka, Warszawa 29 XII 1952, Opera; chor. H. Konwiński, sc. W. Wigura, Poznań 16 V 1981, Teatr Wielki; chor. E. Wycichowska, sc. K. Pankiewicz, Łódź 27 XI 1982, Teatr Wielki; chor. T. Strzałkowski, sc. M. Accerboni, Triest 19 XII 1982, Teatro Comunale G. Verdi.
Poematy symfoniczne "Epizod na maskaradzie" i "Stanisław i Anna Oświecimowie" jako balet w 2 częściach "Stanisław i Anna Oświecimowie", libr. wg programu literackiego zamieszczonego w pierwodruku partytury - P. Chynowski, chor. W. Gruca, sc. A. Majewski, Warszawa 4 VI 1976, Teatr Wielki; treścią baletu są
dzieje nieszczęśliwej miłości przyrodniego rodzeństwa, Stanisława (W. Wołk-Karaczewski) i Anny (E. Głowacka), którzy pokochali się, nie wiedząc o swym pokrewieństwie. Mimo dyspensy papieskiej zezwalającej na ich ślub Anna, potępiona przez otoczenie, umiera, zrozpaczony Stanisław znajduje tylko współczucie matki.
Balet "Stanisław i Anna Oświecimowie" pokazany był przez zespól warszawski na występach w Moskwie i Mińsku X 1976 oraz w Bukareszcie XI 1976.
Symfonia "Odrodzenie" wraz z recytacją wierszy K. Przerwy-Tetmajera ("Gra słów", "Dla syna", "Narodziny Afrodyty") była tłem jednoaktowego baletu "Odrodzenie", chor. K. Wrzosek, sc. M. Tychmanowicz-Walczak, Łódź 6 XII 1980, Teatr Wielki, sol. E. Owczarek i K. Kulik oraz zespół.
Źródło: Przewodnik Baletowy Irena Turska, PWM 1997
Ukryj streszczenie