Czas akcji: lata trzydzieste XX wieku.
Miejsce akcji: przemysłowe miasto w Europie.
Obsada: 11 ról męskich, 3 role kobiece.
Druk:
Sztuka w czternastu scenach.
Autor umieszcza akcję sztuki w ponurym mieście, zamieszkałym przez zdegenerowaną, chorą społeczność. W centrum miasta stacjonuje konna jednostka dragonów, wyrwana z innego, dość odległego czasu historycznego. Władze miasta przeprowadzają akcję, mającą na celu wyszukiwanie a następnie eliminację ludzi niepełnosprawnych fizycznie i umysłowo. Tym makabrycznym procederem zajmuje się specjalny urząd, którego funkcjonowanie wyraźnie nawiązuje do systemu oczyszczania rasy, prowadzonego przez faszystowskie Niemcy na przełomie lat trzydziestych i czterdziestych XX wieku. Nad funkcjonowaniem urzędu nadzór sprawują oficerowie dragonów. Brutalna akcja wywołuje powstanie ruchu oporu, którego przedstawiciele usiłują wyrwać przynajmniej część niepełnosprawnych z rąk administracji miasta. Każda z czternastu krótkich scen sztuki odbywa się w innym miejscu i przedstawia kolejne wydarzenia związane z przeprowadzaną w mieście czystką.
Tytułowy bohater sztuki - Helmut - jest osobnikiem wyraźnie niepełnosprawnym fizycznie i intelektualnie, choć zachowanie jego mieści się jeszcze w ogólnie przyjętych normach. Opiekuje się nim małżeństwo Wilde. Helmut jest on synem siostry Pani Wilde, która zaginęła w tajemniczych okolicznościach.
Pan Wilde jest od blisko czterdziestu lat maszynistą kolejowym a obecnie prowadzi pociągi o podwójnych składach na północ kraju. Pani Wilde zajmuje się domem i opiekuje synem nieżyjącej siostry.
Porucznika z Rotmistrzem rozmawiają o udziale Porucznika w Komisjach Kwalifikacyjnych w Urzędzie. Porucznik za wszelką cenę stara się nie uczestniczyć w pracach Komisji, ponieważ uważa to za zajęcie wręcz obłędne, lecz Rotmistrz stanowczo stwierdza, że nie wolno mu tego zrobić. Doradza, aby kupił sobie w kasynie butelkę koniaku i w czasie pracy, gdy nie może już wytrzymać, pił szklankami.
Gdy poznajemy Helmuta, wybiera się on z Panią Wilde do Urzędu, aby stawić się przed Komisją Kwalifikacyjną na okresowe badania lekarskie. Ma blisko pięćdziesiąt lat, jest wielkim, zwalistym, otyłym mężczyzną.
W toalecie Urzędu Miasta przy pisuarach spotykają się Dyrektor Departamentu i Doktor Heckel. Okazuje się, że Komisja, w której pracuje Heckel skierowała dwóch niepełnoprawnych do Komisji Odwoławczej, gdzie Dyrektor Departamentu musiał ich osobiście zlikwidować przy pomocy damskiego pistoletu. Wściekły Dyrektor wymyśla teraz ordynarnie Heckelowi, bijąc go przy tym gdzie popadnie. Doktor na kolanach obiecuje, że to się więcej nie powtórzy.
W kotłowni, w podziemiach Urzędu Miasta, dwaj Mężczyźni czekają na przedstawicieli podziemnego ruchu oporu, którzy mają przynieść łapówkę za pomoc w uratowaniu kilku osób. Po chwili zjawiają się Stary i Młody Mężczyzna i zaczynają się negocjacje. Po dość nieprzyjemnych rozmowach, w których najwięcej kłopotów sprawiał los najmłodszego członka wspólnoty ruchu oporu, następuje przekazanie łapówki. Są to tajemnicze, metalowe przedmioty z pewną zawartością srebra i złota. Nagle jeden z Mężczyzn z Urzędu rzuca się na Młodego i zaczyna go bić. Do akcji wkracza Stary Mężczyzna i rozwala urzędnikowi czaszkę łomem do rozkruszania spieczonego koksu. Potem zmusza drugiego Mężczyznę z Urzędu, by wyciął zabitemu te organy, które mogą się jeszcze nadawać do przeszczepu. Stary Mężczyzna rozpala ogień w piecu i wrzuca tam okaleczone ciało. Drugiego Mężczyznę zmusza, aby wszedł do pieca i tam żywcem spłonął.
Helmut z Panią Wilde i Młody Mężczyzna z becikiem na rękach czekają na korytarzu przed drzwiami "Komisji Kwalifikacyjnej VI". Gdy z pomieszczenia komisji wychodzi Staruszka z nienaturalnie wysokim chłopcem, w drzwiach zjawia się Siostra Evre i zaprasza czekających do środka, gdzie Doktor Heckel zastępuje nieobecnego Doktora Gerdmana.
Stary Mężczyzna spotyka się z Dyrektorem Departamentu w windzie Urzędu. Stary Mężczyzna usiłuje teraz przekupić Dyrektora. Wręcza mu pojemnik z organami wyciętymi Mężczyźnie w kotłowni i garść bliżej nieokreślonych drobnych przedmiotów.
W gabinecie VI Komisji Kwalifikacyjnej za biurkiem siedzi Doktor Heckel i Porucznik. Badaniom jest poddawany Helmut i Młody Mężczyzna z becikiem. Jak się okazuje Mężczyzna podał dziecku jakieś lekarstwa, aby zachowywało się spokojnie, jednak przedawkował i dziecko zmarło. Tak jeden problem rozwiązał się sam. Teraz przyszła kolej na Helmuta. Porucznik, zgodnie z zaleceniem Rotmistrza, powoli kończy butelkę koniaku. Doktor Heckel, zastraszony przez Dyrektora Departamentu, usiłuje ustrzec się kolejnego błędu i woli zlikwidować Helmuta niż przepuścić. Helmut zachowuje się spokojnie, poprawnie i jest bardzo posłuszny. Postawą swą zyskuje sympatię Porucznika, który zaczyna go bronić. To prowokuje scysję. Doktor Heckel dzwoni do Dyrektora z prośbą o interwencję. Tymczasem Młody Mężczyzna usiłuje popełnić samobójstwo, ale dawka trucizny, którą połyka jest, jak się okazuje, za mała. Dyrektor Departamentu rozmawia z Rotmistrzem na korytarzu Urzędu. Palą cygaretki a Rotmistrz popija z piersiówki.
W gabinecie VI Komisji Kwalifikacyjnej Podporucznik i Siostra Evre usiłują ratować Młodego Mężczyznę, pojąc go kawą. W końcu Siostra Evre wynosi dziecko "na kasację". Doktor Heckel dalej prowadzi badanie Helmuta. Ponieważ Porucznik cały czas jest po stronie tytułowego bohatera, jest zdenerwowany i coraz bardziej wściekły. Wówczas Porucznik zaczyna zadawać Helmutowi pytania i stwierdza, że jest on doskonałym materiałem na dragona. Przy okazji wychodzi na jaw, że Doktor Gerdmann usunął Helmutowi jądra, więc nie może mieć potomstwa. Gdy Doktor Heckel w dalszym ciągu chce zdyskwalifikować Helmuta, Porucznik wyciąga zwitek banknotów i chce go przekupić. W tym momencie do gabinetu wchodzą Dyrektor Departamentu i Rotmistrz. Doktor Heckel oskarża Porucznika o próbę przekupstwa. Porucznik zaś twierdzi, że to Doktor chciał wręczyć jemu łapówkę. Siostra Evre staje po stronie Porucznika, chcąc w ten sposób wybronić badanego. Doktor ma przeciwko sobie wszystkich poza Helmutem, który pozostaje obojętny. Wówczas Dyrektor Departamentu znowu bije Doktora i każe przeprosić oficerów. Gdy Heckel dalej usiłuje się bronić, Siostra Evre z Rotmistrzem zabijają go wstrzykując truciznę. Scenę kończy Młody Mężczyzna, który budzi się do po nieudanej próbie samobójczej.
Następują kolejne morderstwa i samobójstwa. W szatni Urzędu Stary Mężczyzna i Rotmistrz zabijają Dyrektora Departamentu, pozorując samobójstwo. Nie dotrzymywał on bowiem słowa i pomimo branych łapówek nie uwalniał niedorozwiniętych. W końcu także Stary Mężczyzna popełnia samobójstwo. Wchodzi do rozpalonego pieca w piwnicy. Przed tym wyrywa sobie z ust szczypcami nieokreślony bliżej, tajemniczy przedmiot.
W ostatniej scenie Rotmistrz i Podporucznik znajdują się w sypialni państwa Wilde. Po chwili do pokoju wchodzi, popychany przez Panią Wilde i Siostrę Evre, nagi Helmut. Jest po kąpieli i teraz wszyscy zaczynają go wycierać, smarują kremami i ubierają w piżamę. Gdy do domu wraca Pan Wilde, z zapaloną kolejarską lampą w rękach, Helmut kładzie się łóżka. Sztukę kończy spokojny oddech pogrążonego w głębokim, dobrym śnie Helmuta.
Ukryj streszczenie