Melania Miriam Wohl
WOHL Melania, Miriam, 1 v. Lewicka, 2° v. Eljawa (działała od 1908 - zm. po 1923 Tyflis), śpiewaczka. Była żoną -> Mikołaja Lewickiego. Do 1912 używała nazwiska panieńskiego. Po ukończeniu gimn. uczyła się w szkole śpiewu M. Sobolewskiej w Warszawie. Występować zaczęła jako śpiewaczka estradowa; w lutym 1908 śpiewała na koncercie w Berlinie, później występowała w Londynie, gdzie blisko rok uczyła się śpiewu. W 1909 (marzec, grudzień) występowała na koncertach w Polsce (m.in. w Filharmonii Warszawskiej). 5 V 1910 debiutowała w WTR w partii tyt. w "Hrabinie", została zaangażowana i w T. Wielkim śpiewała do 1915. 141 1912 wyszła za reżysera opery warsz. Mikołaja Lewickiego i zaczęła używać nazwiska Wohl-Lewicka. W 1915 wraz z mężem ewakuowana do Rosji, w następnych latach występowała w operze w Tyflisie odnosząc szereg sukcesów. Rozeszła się wówczas z M. Lewickim i poślubiła gruzińskiego bakteriologa, doktora Eljawa. Aresztowana wraz z mężem na podstawie niesłusznych oskarżeń, zmarła w więzieniu w Tyflisie.
Chwalona była przez krytykę za piękny sopran i znakomitą technikę śpiewu. Recenzent "Kuriera Warszawskiego" (1910 nr 124) pisał: "Posiada głos piękności niezwykłej i wdzięk interpretacji artystycznej, ożywionej uczuciem i sporą dozą temperamentu", "nadto doskonałe warunki zewnętrzne: piękność, wdzięk niewieści, twarz ruchliwą i dobry wzrost". Na scenie warsz. śpiewała pierwszoplanowe partie sopranowe, takie jak: Tatiana ("Eugeniusz Oniegin"), Eunice ("Quo vadis"), Mimi ("Cyganeria"), Nedda ("Pajace"), Ewa ("Śpiewacy norymberscy"), Elza ("Lohengriri"), Cho-cho-san ("Madame Butterfly"), Małgorzata ("Faust"), Antonia ("Opowieści Hoffmanna"), Cześnikowa ("Straszny dwór"), Jadwiga ("Jadwiga" K. Kurpińskiego).
Bibl.: Kur. warsz. 1910 nr 124, 280, 358, 1915 nr 81; Scena i Sztuka 1909 nr 10 (il.), 11; List Heleny Wohl, IS PAN; Straus: Repertuar 1914-15.
Ikon.: Fot. pryw. i w rolach - IS PAN, MTWarszawa. Nagrania: Arie (Tosca, Hrabina, Halka, Don Juan) - Red. Muz. PR; Aria (Halka) - MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
