Walery Tomaszewicz
TOMASZEWICZ Walery (ok. 1839 - 18 IX 1892 Warszawa), aktor. Był mężem - Józefy T. (ślub wiosną 1862). W sez. 1857/58 był suflerem w t. lwów. i tu w 1857 opracował i wydał "Rocznik teatru lwowskiego na rok 1858". W 1859 występował w zespole A. Gubarzewskiego w Nowym Sączu, od 1861 do 1862 w zespole K. Łobojki, m.in. w Bochni, Nowym Sączu, Rzeszowie, Przemyślu, Samborze, Brzeżanach, Brodach, w 1862-64 w zespole L. Ortyńskiego, m.innymi w Przemyślu a następnie dłużej w Czerniowcach, w 1865 w zespole J. i F. Bendów w Galicji, w sez. 1865/66 w zespole J. Bendy w Stanisławowie, w 1867-68 w zespole M. Stengla, m.in. w Stanisławowie, Brzeżanach, Tarnopolu, Przemyślu, Jarosławiu, Tarnowie. W 1870 stracił pracę w t. i wycofał się na pewien okres ze sceny. Wyjechał do Krakowa, gdzie otworzył księgarnię. Później przeniósł się do Warszawy, gdzie latem 1872 grał w t. ogr. Eldorado; tu też pracował w redakcji "Kuriera Warszawskiego", tłumaczył z języka niemieckiego. Od ok. 1874 znowu był we Lwowie, gdzie objął początkowo posadę suflera i sekretarza t., a od stycznia 1875 występował na scenie. Działał we Lwowie jeszcze ok. 1879; prowadził tu podobno w tym roku scenę letnią. Później wrócił do Warszawy i ponownie współpracował z "Kurierem Warszawskim". Drobny, szczupły, o ostrym profilu i niskim głosie, występował przeważnie w rolach charakterystycznych, takich jak: Wilczura ("Szlachectwo duszy"), Zapolski ("Barbara Zapolska"), Protazy ("Łobzowianie"), Giorgiasz ("Kobiety z kamienia"), Walenty ("Polowanie na męża"), Aron i Brzydkiewicz ("Żydzi").
Bibl.: Almanach Modrzejewskiej; Modrzejewska, Chłapowski: Korespondencja; Pepłowski: Teatr we Lwowie I; Wspomnienia aktorów; Pam. teatr. 1957 z. 2 (A. Bilwin s. 288, 289, 293), 1962 z. 1 (S. Dąbrowski s. 16).
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
