Anastazy Tomaszewicz
TOMASZEWICZ Anastazy Julian (27 V 1806 lub 1809, lub 1811 Wilno - 27 III 1845 Lublin), aktor. Był synem adwokata wil., ojcem -> Leopolda T. Po skończeniu szkoły, już jako student, brał udział w powstaniu listopadowym. W październiku 1831 zaczął występować w Lublinie, zapewne w zespole T.A. Chełchowskiego; od 1832 do 1841 należał stale do zespołu T.A. Chełchowskiego i występował z nim m.in. w 1832 w Zamościu, Chełmie, Hrubieszowie, Łęcznej, Siedlcach, Krasnymstawie, w 1833 w Płocku, Włocławku, Łowiczu, Kaliszu, w 1834 w Kaliszu, w 1835 w Lublinie i Płocku, w 1837 w Zamościu i Radomiu, w 1838 w Kaliszu, w 1836-39 stale w Lublinie, w sez. 1840/41 w Krakowie. 22 VIII 1842 wystąpił gościnnie w T. Rozmaitości w Warszawie w rolach Platkopfa ("Talizman niewidzialności") i Szewca ("Przez sen"). Wg J.T.S. Jasińskiego gra T. była "pełna życia, dowcipu, zrozumienia, swobody", nie został jednak zaangażowany i zapewne wrócił na prowincję. Zmarł na gruźlicę płuc. S. Krzesiński wspominał T. jako aktora zdolnego i pomysłowego, ale dość leniwego; "gdyby nie skłonność czy nałóg nieszczęsny do trunku, śmiało zająłby miejsce między najpierwszymi talentami". Występował najczęściej w komediach i komediooperach i w tych gatunkach cieszył się największym powodzeniem. Najlepszą jego rolą była podobno - wydobyta przez niego z epizodu na pierwszy plan - postać Poczmistrza Martina ("Dwaj więźniowie z galer"); inne ważniejsze role: Bataillo ("Siedem dziewcząt pod bronią"), Ojciec Amelii i Dzierżawca ("Jest temu lat szesnaście"), Germany ("Trzydzieści lat, czyli Życie szulera"), Hr. Wacław ("Mąż i żona"), Posert ("Gracz, czyli Dziecię stawione na kartę"), Kilian ("Młyn diabelski").
Napisał podobno kilka komedii; dawał na prowincji lekcje tańca. W 1832 w Szczebrzeszynie ożenił się z Karoliną Duchińską (lub Dudzińską), która sporadycznie (na ogół w zastępstwie) występowała na scenie z zespołem T.A. Chełchowskiego.
Bibl.: Dąbrowski: Teatr w Lublinie s. 331, 338; Estreicher: Teatra; Krzesiński: Koleje życia s. 140, 141, 144, 145, 149, 151, 153, 156, 158, 159, 164, 172, 180, 187, 194,210,213,235, 236, 411, 425, 454; Chomiński; Jasiński.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
