Agnieszka Palczewska
PALCZEWSKA Agnieszka, zamężna Mackiewicz (11 XI 1805 Steklinek pow. Lipno - 15 V 1885 Warszawa), aktorka, tancerka. Była córką Antoniego P. herbu Orla i Urszuli z Siekierskich 1° v. Dziedzickiej, siostrą -> Teresy P. i -> Antoniny P. Uczennica Szkoły Dramatycznej, a także szkoły baletowej w Warszawie. 11 II 1819 wystąpiła pierwszy raz na scenie w roli Pensjonarki ("Pan Kminek z Pipiszek"), a 18 XI tego roku debiutowała również w balecie tańcząc pas de trois w "Gabinecie figur mechanicznych". W latach następnych występowała w dalszym ciągu na scenie warszawskiej. Była koryfejką, tańczyła niewielkie partie baletowe, m.in. w divertissement "Hołd cnotom", w balecie "Nowy Narcyz", ale częściej występowała w rolach dramatycznych. Mimo to nie osiągnęła powodzenia, bo jak pisał J.T.S. Jasiński, "grę jej zawsze otaczał chłód, obojętność i te same uczucia echem się odzywały w widzach. Była piękna, zręczna, rozumiała co mówi, mówiła dowcipnie, ale dowcipem bez życia, bez duszy". W 1823 i 1824 występowała z zespołem t. warsz. w Płocku, Poznaniu i Kaliszu. Podczas występów w Poznaniu podobała się zarówno w tragediach jako Ryksa ("Ludgarda") i Arycja ("Fedra"), jak i w repertuarze komediowym jako Emilia ("Szkoda wąsów"), Laura ("Mniemana synowica"), Zofia ("Damy i huzary"). W 1825 wyjechała wraz z siostrą Antoniną P. do Paryża, a przed wyjazdem wystąpiła ostatni raz w balecie - 23 IV 1825 tańczyła Enonę ("Ofiara miłości"). W drodze do Paryża grała 14 VIII 1825 w scenie z "Abufara w t. poznańskim. Po powrocie z Francji wystąpiła w t. warsz. już tylko raz - 12 XII 1826 grała Ludmiłę ("Nieprzyjaciele stanu małżeńskiego") i deklamowała po franc. scenę Salemy z tragedii "Abufar". W tymże roku wyszła za mąż za radcę magistratu warsz. Mackiewicza i opuściła scenę. Podobnie jak jej siostra tłumaczyła sztuki teatralne.
Bibl.: Grot: Dzieje sceny w Poznaniu; Pudełek: Warsz. balet romantyczny; Kur. por. 1885 nr 135; Chomiński; Jasiński.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
