Matylda Moroz
MOROZ Matylda Józefa, zamężna Zielińska (14 III 1831 Warszawa - 2 XII 1896 Warszawa), aktorka. Była uczennicą L. Halpertowej i J.T.S. Jasińskiego. Debiutowała w 1848 w T. Rozmaitości: 26 X w roli Łucji ("Maria Mulatka"), 3 XI - Emmy ("Pięć lat, czyli Miłość i przyjaźń"), a 10 XI - Henryki ("Wielkie namiętności"), i została zaangażowana do zespołu t. warszawskich. Początkowo grała role naiwne (liryczne), przede wszystkim w repertuarze melodramatycznym, a także w komediach i komediooperach. Z powodzeniem występowała też w rolach dramatycznych. Wg J.T.S. Jasińskiego miała "twarz prześliczną, z wyrazem niewypowiedzianej słodyczy, spojrzenie czarowne, postać pełną szlachetnej godności, głos rzewny, dźwięczny". Ważniejsze role: Helena ("Helena de la Seigliere"), Graziella ("Graziella"), Anna ("Małżeństwo z rozkazu"), Klemencja ("Niemowa"), Adrianna ("Adrianna Lecouvreur"), Aniela ("Śluby panieńskie"). 26 VIII 1852 w Klukowie (pow. Przasnysz) wyszła za ziemianina Hipolita Zielińskiego i zaczęła używać nazwiska Zielińska. W 1853 od stycznia do maja nie występowała z powodu choroby. Nie wiadomo dokładnie, kiedy opuściła scenę. Wg M. Chomińskiego ostatni raz wystąpiła w T. Wielkim 5 VI 1854 w roli Magdaleny ("Piotr marynarz"). Wg J.T.S. Jasińskiego występowała do kwietnia 1855, potem się zwolniła i wróciła do t. w maju 1856. Wg innych źródeł M. występowała jeszcze w 1862. Była aktorką lubianą przez publiczność warsz., choć jak pisał W. Rapacki, "przez przeciąg lat paru grywała w jednej swej czarnej sukni atłasowej nie mając za co sprawić innej". Tłumaczyła na język pol. kilka utworów dramatycznych.
Bibl.: Rapacki: Sto lat; EMTA 1896 nr 49; Kur. warsz. 1896 nr 335; Afisze, IS PAN; Chomiński, Jasiński.
Ikon.: J. Simmler (zakład lit. J. Melchera): Portret, lit. (Artyści sceny warszawskiej r. 1852) - MNWarszawa, MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
