Jan Koehler
KOEHLER Jan (1822 lub 1826 Lwów - 28 VI 1895 Lwów), śpiewak, aktor. Był prawdopodobnie ojcem -> Edwarda K. Studia śpiewacze odbył we Lwowie i Wiedniu. Debiutował 10 XI 1845 w t. lwow. w roli Gwiazdonia ("Marnotrawca") i wkrótce został zaangażowany. Występował wówczas w komediach i wodewilach, a z czasem także w operach; w 1854-57 śpiewał w operze niem. we Lwowie. 16 V 1857 debiutował w WTR w partii Karola V ("Ernani"). Recenzent "Kuriera Warszawskiego" ocenił ten występ pozytywnie: "posiada czysty, dźwięczny i metaliczny, głos barytonowy i skalę rozciągłą w wysokich tonach. Śpiew tego artysty łatwiej naginający się do tkliwszych uczuć, czego dowodem był romans w drugim akcie ślicznie mezzavoce odśpiewany, w wielu miejscach okazał się silnym i energicznym". Po kilku dalszych występach został od 1 V 1858 zaangażowany do zespołu opery WTR. Śpiewał tu m.in. takie partie jak: Rigoletto ("Rigoletto"), Stach ("Jawnuta"), Germont ("Traviata"), Maciej ("Straszny dwór"), Henryk ("Maria de Rohan"), Dżares ("Paria"), Renato ("Bal maskowy"), Luna ("Trubadur"). Śpiewał również partię Jontka ("Halka"), gdy po wycofaniu się ze sceny J. Dobrskiego kompozytor przetransponował tę rolę dla barytona. 18 i 22 I 1867 występował gościnnie w Krakowie w partii Marcina ("Verbum nobile"). W 1872 opuścił zespół WTR, a 10 IX tego roku wystąpił w t. lwow., gdzie został zaangażowany i z krótkimi przerwami występował do 1885. Śpiewał wtedy m.in. takie partie jak: Nevers ("Hugonoci"), Amonatro ("Aida"), partia tyt. w "Wilhelmie Tellu". Od 16 IX do 24 X 1874 występował gościnnie w WTR; w 1875 brał udział w występach zespołu t. lwow. w Krakowie. W 1879 zapewne on występował przez pewien czas w zespole A. Grafczyńskiego w Rzeszowie, ale informacja ta nie jest pewna, może dotyczyć -> Edwarda K. 24 III 1885 otrzymał przedstawienie benefisowe i przeszedł na emeryturę. Żoną jego była Anna z Flaszów.
Bibl.: Pepłowski: Teatr we Lwowie I, II: PSB XIII (W. Rudziński); SMP (mylnie jako Kochler); EMTA 1895 nr 27 (il.); Kur. warsz. 1857 nr 128; Tyg. ilustr. 1895 nr 28 (il.); Afisze, Bibl. Jagiell.; Akt zgonu nr 145/1895 z parafii Św. Mikołaja we Lwowie, USC Warszawa-Śródmieście; Chomiński; Jasiński; Krogulski.
Ikon.: J. Lewicki: K. jako Marcin (Verbum nobile), cynkotypia, Tyg. ilustr. 1861 nr 68; Fot. pryw. i w rolach - IS PAN, MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
