Amalia Kasprowicz
KASPROWICZ Amalia Cecylia, z domu Zion, pseud. Malewska, 2° v. Maciulska (20 III 1854 Lwów - 22 V 1938 Lwów), śpiewaczka. Była żoną -> Józefa K. W początkach kariery scen. używała na zmianę nazwiska Zion i pseud. Malewska. Od 1874 śpiewała stale w chórze t. lwowskiego. W 1876 występowała też przez pewien czas na prowincji, a latem 1878 w warsz. t. ogr. Eldorado. 19 III 1881 wyszła we Lwowie za aktora Józefa Kasprowicza i odtąd używała na scenie przeważnie nazwiska męża (od 1888 stale). W kwietniu 1881 śpiewała gościnnie w Poznaniu i została tam zaangażowana na sez. 1881/82. W 1882 występowała w Petersburgu w zespole A. Łukowicza, a w sez. 1882/83 w zespole męża w Łomży. Następnie powróciła do Lwowa i od 1884 na stałe związała się ze sceną lwowską. Na gościnne występy wyjeżdżała tylko z całym zespołem opery i operetki lwow.: w 1897 do Warszawy, a w sez. letnich 1879-1914 i w 1924 do Krakowa. W operze lwow. obchodziła swoje jubileusze: 18 I 1900 - dwudziestopięciolecie, 22 III 1923 - pięćdziesięciolecie, a 18 V 1928 - pięćdziesięciopięciolecie w partii Hrabiny ("Dama pikowa"). Jeszcze w 1930 śpiewała w lwow. T. Wielkim Martę ("Faust"). Była członkiem zasłużonym ZASP. Jej drugi mąż, Maciulski, był naczelnikiem więzienia lwowskiego. K. była obdarzona dużą muzykalnością, świetną pamięcią, głosem świeżym aż do późnej starości. We Lwowie - gdzie występowała stale prawie pół wieku - zdobyła sobie ogromną popularność. Śpiewała prawie wszystkie główne partie (sopranowe i mezzosopranowe), wchodzące wówczas w skład żelaznego repertuaru operowego, takie jak: Halka ("Halka"), Walentyna ("Hugonoci"), Santuzza ("Rycerskość wieśniacza"), Rachela ("Żydówka"), Ortruda ("Lohengrin"), Nedda ("Pajace"), Amneris ("Aida"), Azucena ("Trubadur"). Na scenę operetkową wnosiła dużo lekkości i humoru w rolach charakterystyczno-komicznych, takich jak: Zenobia ("Gasparone"), Katischa ("Mikado"), Angot ("Córka pani Angot"), Mirabella ("Baron cygański"); zwano ją "mistrzynią dyskretnego komizmu" (H. Cudnowski). Wystąpiła w filmie pol. "Ofiara namiętności" (1912).
Bibl.: Almanach, Lwów 1911 (il.); Cudnowski (il.); Koryzna I s. 145, 148; Pajączkowski: Teatr lwow. (il.); Pepłowski: Teatr we Lwowie II; EMTA 1885 nr 92, 1887 nr 201, 1896 nr 49 (il.), 1897 nr 24 (il.), 1900 nr 2; Kur. warsz. 1938 nr 142; Scena pol. 1922 z. 11/12, 1938 z. 2/3; Afisze, IS PAN, Bibl. Jagiell.
Ikon.: H. Barwiński: K., portret, karyk., rys. (repr.) - MT Warszawa; Fot. pryw. i w rolach - Bibl. Jagiell., IS PAN, MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
