Antoni Janowski
JANOWSKI Antoni Ignacy (13 VI 1828 Kraków - 23 XI 1871 Kraków), aktor. Był synem Wincentego J. i Katarzyny z Zielińskich, mężem -> Marii J. z domu Frydlein. Na scenę przygotował go T.A. Chełchowski. Od 1844 był chórzystą w t. krak. i odtąd występował tam stale, niemal do śmierci. Na etacie chórzysty był jeszcze w sez. 1848/49. Początkowo statystował, grywał epizody. Stopniowo jednak otrzymywał role coraz poważniejsze, a od 1849 grał amantów. Wg opinii krytyków mimo przyjemnej twarzy raził i śmieszył swą chudą, wysoką postacią. "Dawno nie mieliśmy tak nieociosanego kochanka, niezgrabnością właściwy na lokaja" - pisał K. Estreicher. Mimo tych zarzutów był prawie przez dwadzieścia lat "pierwszym kochankiem" sceny krakowskiej. Cieszył się sympatią publiczności, zarówno w rolach amantów, jak i w charakterystycznych. Z dobrym przyjęciem spotykał się też podczas występów zespołu krak. w innych miastach, m.in. w Poznaniu, Kaliszu, Płocku, Włocławku, Radomiu, Łodzi, Tarnowie, Rzeszowie, Koninie, Łowiczu, Ojcowie, Dębnie, Piotrkowie, Cieszynie. Był także z zespołem J. Pfeiffera we Wrocławiu (1855) i Wiedniu (1856). Za najlepsze jego role uznano m.in. Leonarda ("Awanturnica"), Adolfa ("Staroświecczyzna i postęp czasu"), Roquefeuila ("Ubodzy w Paryżu"), Albina ("Śluby panieńskie"), Księcia Montbazon ("Bajazzo"), Tomka ("Łobzowianie"), Feliksa ("Okrężne"), Marcina ("Chłopi arystokraci"), Czesława ("Odludki i poeta"), Wiktora ("Pan Jowialski"), a z lat późniejszych: Bielczyka ("Mizantrop i druciarz") i Wacława ("Stara romantyczka").
Bibl.: Estreicher: Teatra; Got: Teatr Koźmiana; Grot: Dzieje sceny w Poznaniu; Koryzna I s. 40, 44; Raszewski: Staroświecczyzna; Raszewski: Z tradycji teatr.; Stefański: Teatr w Kaliszu s. 104, 105, 108, 117; Afisz teatr. 1871 nr 21.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
