Stefan Holnicki
HOLNICKI Stefan (ur. ok. 1768 - działał do 1797), tancerz, aktor, dyr. teatru. Był bratem (prawdopodobnie) -> Apolonii H., poddanym z dóbr poleskich A. Tyzenhauza i wychowankiem jego szkoły baletowej w Postawach (pod kier. F.G. Le Doux). W 1785 po śmierci Tyzenhauza, gdy na mocy testamentu zespół jego szkoły został przekazany Stanisławowi Augustowi i stał się królewskim zespołem "tancerzy narodowych", wśród nich znalazł się także H. Występował w T. Narodowym do 1794; m.in. tańczył partie Luciliusa ("Kleopatra"), Ministra Królowej ("Wanda, królowa polska") oraz partie w baletach "Hilas i Sylwia", "Mirza i Lindor", "Małżeństwo Samnitów". Był trzecim tancerzem w zespole. Występował również jako aktor. W 1788 grał w franc. komediach i operach komicznych wystawianych w królewskim t. w Łazienkach (w tzw. Małym Teatrze i w t. Na Wyspie) role ojców, jak np.: Gervais ("Le Tonnelier"), Dorval ("Lucille"), Dolmon ("Silvain"). 7 III 1788 grał też rolę de Bois-Luisanta ("Le Mercure galant") w T. Narodowym. Po upadku insurekcji kościuszkowskiej i wyjeździe większości zespołu T. Narodowego do Lwowa H. zorganizował z części "tancerzy narodowych" własny zespół baletowy, z którym występował w 1795 (styczeń) wraz z franc. zespołem farsowym Volange'a w sali T. Narodowego (m.in. wystawił operę "Axur"), następnie (od 20 IX) związał się z warsz. antrepryzą B. Tuczempskiego (18 X wystawił m.in. własny balet "Przeszkoda w zakładzie"). Po likwidacji zespołu Tuczempskiego (23 II 1796) H. występował zapewne w działającej wówczas w Warszawie antrepryzie T. Truskolaskiego (występy także w Gdańsku latem 1797). We wrześniu 1797 wraz z innymi baletnikami podpisał pismo do komisji badającej stan długów Stanisława Augusta z prośbą o wypłacenie zaległych gaż.
Bibl.: Bernacki: Teatr; Mamontowicz-Łojek: Szkoła Tyzenhauza s. 71, 86, 89-92; Wierzbicka: Sześć studiów; Muzyka 1969 nr 2 (J. Prosnak; tu mylnie jako Stolnicki).
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
