Longin Gudowski
GUDOWSKI Longin (1816 - 5 III 1892 Warszawa), prezes WTR. Ukończył prawo na uniw. w Wilnie. Po przeniesieniu się do Warszawy został aplikantem w Komisji Skarbu, potem pełnił kolejno różne funkcje we władzach administracyjnych Królestwa Polskiego, a po zniesieniu odrębnych władz pol. został tajnym radcą, senatorem i przewodniczącym departamentu Senatu Rządzącego. Był powoływany do wielu komisji, pełnił też obowiązki prezesa Tow. Kredytowego Warszawy. W 1879 przewodniczył powołanej przez P. Kotzebuego komisji zajmującej się projektem reorganizacji t. warszawskich. Jesienią 1882 objął stanowisko prezesa WTR. Zastał teatry bardzo zadłużone przez swego poprzednika i wprowadził cały szereg oszczędności. Oszczędny niekiedy aż do przesady "utrwalił niesłuszną opinię o jego szkodliwym dla teatru skąpstwie" (M. Rulikowski). Punktualny, systematyczny, wymagający, energiczny przyczynił się w krótkim czasie do uzdrowienia finansów t. warszawskich. Przez siedem lat piastował funkcję prezesa bezinteresownie (zrzekł się pensji), a po pożarze T. Rozmaitości (1883) z niezwykłą energią w ciągu siedmiu miesięcy przeprowadził odbudowę gmachu (poświęcając nawet na ten cel własne pieniądze i obciążając hipotekę swojego domu). Dzięki jego staraniom przez cały czas odbudowy zespół dramatu WTR występował w T. Letnim i w Salach Redutowych. W stosunkach z aktorami był bezwzględny, nie znosił próżniactwa i lekceważenia obowiązków. Na wysokim poziomie utrzymywał nie tylko zespół opery, ale także i dramatu. W 1884 usiłował stworzyć komisję repertuarową złożoną z literatów, plan ten jednak nie został zrealizowany z powodu niechętnego stanowiska aktorów warszawskich. Za jego prezesury występowało w Warszawie gościnnie wielu wybitnych artystów pol. i obcych, m.in. Józefina Reszke, E. Coquelin mł., Adelina Patti, a w 1885 słynny t. Meiningeńczyków. W 1886 zainaugurowano też doroczne występy t. ros. w Warszawie.
Mimo przykrego charakteru i nieznajomości spraw artyst. położył znaczne zasługi dla utrwalenia bytu sceny warsz. i przyczynił się do jej rozwoju jako zdolny i uczciwy administrator. Ożeniony był z Teodozją ze Sbarborych, 1° v. Erum. Zmęczony i schorowany ustąpił ze stanowiska prezesa w 1889. Był ostatnim prezesem WTR - Polakiem, po nim obejmowali to stanowisko już tylko Rosjanie.
Bibl.: Owerłło; PSB IX (S. Dąbrowski; tu bibl.); Rulikowski: Teatr warsz.; EMTA 1889 nr 290 (A. Rajchman); Kur. warsz. 1892 nr 66.
Ikon.; B. Syrewicz: Portret, piaskowiec, grobowiec. Cmentarz Powązkowski Warszawa, kwatera 161, rząd 4; Fot. - IS PAN, MTWarszawa, Warsz. Tow. Muzyczne (tbl. dla L. Gudowskiego).
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
