Helena Makowska
MAKOWSKA Helena, z Woyniewiczów (2 III 1893 Krzywy Róg na Ukrainie - ok. 22 VIII 1964 pod Rzymem), aktorka, śpiewaczka. Była córką inż. Woy-niewicza. Wychowywała się na Ukrainie. Bardzo młodo wyszła za mąż za prawnika Juliana (lub Wacława) Makowskiego, wkrótce jednak rozwiodła się, zachowując jego nazwisko. Podobno jeszcze przed wyjazdem za granicę debiutowała w T. Letnim w Warszawie. Ok. 1910 wyjechała do Włoch, gdzie początkowo uczyła się śpiewu, a następnie dzięki urodzie i talentowi aktorskiemu zdobyła sławę jako gwiazda włos. filmu okresu niemego. Pierwszym filmem włos., w którym grała, był "Romanticismo" (1915); potem występowała m.in. w "Hamlecie", "Il fauno", Il fiacre nr 13". W 1923-25 grała w filmach niemieckich. Następnie wróciła do kraju i występowała w pol. filmach: "Kiedy kobieta zdradza męża" (1924), "Czerwony błazen" (1926), "Kochanka Szamoty" (1927). W 1928 występowała w t. Znicz w Warszawie. Jak wspominał L. Sempoliński, "obdarzona wielką urodą i zdolnościami aktorskimi", "posiadała jeszcze doskonały głos", toteż 23 III 1932 śpiewała w T. Wielkim w Warszawie partię Micaeli ("Carmen"). Z kolei występowała w warsz. t. operetkowych i rewiowych: T. 830 (1933, 1934), T. Wielka Rewia (1934), T. na Kredytowej (1935), T. 815 (1938), m.in. w rolach: Fedory ("Księżna Fedora"), Cavalini ("Kobieta, która wie, czego chce"), Mabel ("Jacht miłości"). Po wybuchu II wojny świat. została aresztowana w Warszawie przez Niemców jako obywatelka brytyjska i przebywała w obozie dla internowanych. Po zwolnieniu wyjechała do Anglii, gdzie występowała w Czołówce Teatralnej Wojska Polskiego. Po kilku latach wyjechała na stałe do Włoch. Grała tam epizody w wielu włos. filmach oraz większą rolę w filmie "Walizka snów" (1954).
Bibl.: Banaszkiewicz, Witczak; EdS VI (tu il. i film.); Filler: Operetka; Jewsiewicki: Materiały; Sempoliński: Wielcy artyści; Prz. Teatr. i kinematogr. 1922 nr 18 (il.); Tydzień pol. 1964 nr 38; Wiad. 1964 nr 45.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
