Wincenty Gawecki
GAWĘCKI Wincenty (ok. 1801 -po 1850), aktor, śpiewak. W grudniu 1821 został przyjęty do t. krak. jako aktor do ról komicznych i chórzysta. Odtąd występował w Krakowie w 1821-29, 1833-38 i od 1844 stale do 1850. Wyjeżdżał też latem z zespołem aktorów krak. do miast prowincjonalnych. Występował m.in. w Staszowie (lipiec 1823), w Lublinie (1824). W 1826 z zespołem kierowanym przez K. Skibińskiego kolejno: w Poznaniu, Kaliszu, Płocku, Lublinie (sez. 1826/27), Siedlcach, Grodnie i Wilnie (w sez. 1827/28). W październiku 1828 powrócił do Krakowa. W 1832 występował krótko w Lublinie za dyr. J. Aśnikowskiego. W następnych latach kilkakrotnie wyjeżdżał z zespołem krak. w objazd letni, najczęściej pod kier. J. Pfeiffera, m.in. do Kalisza, Radomia i Kielc. W 1838 występował w zespole W. Raszewskiego w Poznaniu, a w 1843 tamże w zespole Z. Anczyca; po jego rozwiązaniu grał w zespole J. Biernackiego w Siedlcach (sez. 1843/44). W początku 1844 zaangażował go H. Meciszewski do t. krak. jako "śpiewaka do ról buffo", a także kierownika i korepetytora chórów żeńskich. K. Estreicher pisał o nim, że "był to podrzędny komik, a jako śpiewak bez wartości"; "rozśmieszał powszechnie, nawet i tam, gdzie poważnie występował". Mimo to cieszył się powodzeniem w Krakowie, przede wszystkim w rolach komicznych w operach i wodewilach. Głos miał basowy. Ważniejsze role i partie: Nikita ("Zamek na Czorsztynie"), Kilian ("Wolny strzelec"), Hortensjo ("Maria córka pułku"), Lorenzo ("Niema z Portici"), Matteo ("Fra Diavolo"), Basilio ("Cyrulik sewilski"), Cienkusz ("Czaromysł"), Bryndus i Miechodmuch ("Zabobon, czyli Krakowiacy i Górale"), Anzelm ("Nocleg w Apeninach"), Spokojnicki ("Pięć sióstr a jedna"), Rotmistrz ("Damy i huzary"). Po rozwiązaniu w 1847 zespołu operowego pozostał w Krakowie i jeszcze w 1850 brał udział w organizowanych tu dorywczo przedstawieniach, m.in. występował w komediooperze "Ogrodnik w kłopocie". Wg K. Estreichera niedługo potem popadł w nędzę i rozpił się.
Bibl.: Błaszczyk: Dyrygenci; Dąbrowski: Teatr w Lublinie s. 317; Estreicher: Teatra; Fredro na scenie; Got: Teatr Meciszewskiego; Grot: Dzieje sceny w Poznaniu; Krzesiński: Koleje życia s. 225, 228, 229, 233, 234, 238, 263, 285, 302, 308, 480; Skibiński: Pamiętnik s. 190; Stefański: Teatr w Kaliszu s. 57; Afisze, Bibl. Jagiell., IS PAN.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
