Mateusz Esmond
ESMOND, Ezmond, Esmont, Mateusz (ur. Mikuszowice, działał 1781-1788), aktor, dyr. teatru. Był mężem -> aktorki E., ojcem - aktora E. i -> aktorki E. 12 XI 1771 wpisany w poczet mieszczan krak.; był z zawodu fryzjerem. Debiutował w 1781 w t. krak. pod dyr. M. Witkowskiego. Zyskał sobie opinię najlepszego aktora w zespole "osobliwie w rolach starców komicznych" ("Theater-Kalender auf das Jahr 1782"); grał m.in. Staruszkiewicza ("Małżeństwo z kalendarza"), Sknerskiego ("Kolęda"), Doktora Receptę ("Doktor lubelski"), Walka Robockiego ("Mąż oszukany"), Rotmistrza Chmurę ("Przywidzenia punktu honoru"), Szewca Soka ("Trzewiki morderowe"). Od 12 III 1782 do 7 II 1784 prowadził antrepryzę t. krak. (od 15 VII 1782 wspólnie z W. Henkowskim). W 1785-88 występował w Lublinie i z zespołem lub. trzykrotnie we Lwowie, a także w Dubnie.
Bibl.: Bąkowski: Teatr krak. s. 18-20; Lasocka: Teatr lwow.; Raszewski: Staroświecczyzna; Riabinin: Teatr w Lublinie s. 5, 10.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
