Katarzyna Cymmerman
CYMMERMAN Katarzyna, właśc. K. Zimmermann, z Geblów, Goblów (działała 1821-1835), śpiewaczka. Była córką kapelmistrza niem. Franza Xavera Gebla. Do 1826 występowała pod nazwiskiem panieńskim. Debiutowała w t. Lwow. 19 X 1821 w partii Marii ("Łaska imperatora") i została zaangażowana. W 1822 odniosła sukces w partii Palmiry ("Dzwonek") i Księżnej Nawarry ("Jan z Paryża"). K. Estreicher pisał, że głos miała "silny, czysty, metaliczny" i stała się wkrótce "ozdobą sceny lwowskiej". Od 25 VI do 12 VIII 1824 występowała z zespołem lwow. na scenie t. krakowskiego. W 1825, po rocznej nieobecności na scenie, powróciła do t. lwow. i 9 IX 1825 śpiewała partię Księżnej Nawarry ("Jan z Paryża"). W 1826 wyszła za mąż za Augusta Zimmermanna, muzyka, śpiewaka i przedsiębiorcę teatr. (m.in. współdzierżawcę sceny niem. we Lwowie) i zaczęła używać nazwiska Cymmermanowa. W lutym tego roku jeszcze występowała (śpiewała w antraktach), ale potem na pewien czas opuściła scenę i wyjechała do Niemiec. W sez. 1826/27 śpiewała gościnnie w t. krak. i występowała tu na koncertach. 20 V 1828 wystąpiła pierwszy raz w T. Narodowym w Warszawie w swojej popisowej partii Księżnej Nawarry i od 1 VII 1828 otrzymała engagement, jednak ze zbyt niską gażą, co zmusiło ją do opuszczenia sceny warsz.; ostatni raz wystąpiła 14 XI 1830 śpiewając partię Agaty ("Wolny strzelec"). Od 30 XII 1830 do końca maja 1831 śpiewała w t. w Krakowie; po raz ostatni wystąpiła w operze "Coradino" (zapewne 29 V 1831), a następnie wyjechała do Niemiec. W 1835 występowała w t. niemieckim w Bukareszcie pod kier. męża. Ważniejsze poza wymienionymi partie C.: Anna ("Biała dama"), Elwira ("Włoszka w Algierze"), Henrietta ("Mularz i ślusarz"), Klorynda ("Kopciuszek"), Felicja ("Gruba żałoba"). Wg K. Estreichera była "jedną z najlepszych śpiewaczek, jakie się na scenie polskiej wówczas pojawiły"; wg J.T.S. Jasińskiego przy pięknym śpiewie raziła jednak niedbałą i monotonną grą.
Bibl.: Estreicher: Teatra; Got: Repertuar 1781-1843; Lasocka: Teatr lwow.; Pepłowski: Teatr we Lwowie I; Rocz. t. we Lwowie 1822 s. 30, 32, 35; SMP; Kur. warsz. 1828 nr 134, 149, 193, 1835 nr 174; Chomiński; Jasiński.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
