Józefa Chojnacka
CHOJNACKA Józefa, zamężna Halpert (1812 lub 1814 Warszawa - 26 I 1835 Śląsk), aktorka. Data ur. 1814 (podana przez M. Chomińskiego) wydaje się mniej prawdopodobna. Była pierwszą żoną -> Borysa Halperta. Uczyła się w warsz. Szkole Dramatycznej. Od września 1829 występowała na scenie nowo otwartego T. Rozmaitości w Warszawie. J.T.S. Jasiński pisał o niej: "Głos jej dźwięczny, miły, postać szlachetna, oczy pełne ognia i życia, uczucie i zrozumienie odpowiednie, zjednały jej najpochlebniejsze przyjęcie. Wszystko wróżyło w niej artystkę pierwszorzędną"; , "miała piękne ułożenie i była nader powabna" - dodawał K. Estreicher. Na scenie warsz. grała m.in. Elizę ("Panna pułkownik huzarów"), Emmę ("Dwie siostry"), Amelię ("Rano i wieczór"), Eleonorę ("Nowy Kopciuszek"). 3 I 1831 wystąpiła po raz ostatni a 9 I tego roku poślubiła Borysa Halperta i opuściła scenę. Nieszczęśliwe pożycie małżeńskie spowodowało przypuszczalnie jej chorobę umysłową. Przed śmiercią przebywała w domu obłąkanych na Śląsku.
Bibl.: Estreicher: Histeria sceny warsz. s. 35-36; Rulikowski: Teatr warsz.; Chomiński; Jasiński.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
