Aleksander Bucholtz
BUCHOLTZ Aleksander Kazimierz, właśc. Buchholtz (23 II 1854 Lipno - 13 II 1923 Lublin), aktor, tancerz, dyr. teatru. Był synem - Mikołaja B. i -> Alojzy B., mężem -> Pelagii B. W 1870 prowadził podobno wraz z J. Russanowskim zespół w Łowiczu. W 1872 występował u A. Trapszy w Radomiu. W 1874 był (zapewne tylko nominalnie) dyr. zespołu, w rzeczywistości kierowanego przez matkę. Dawał z nim przedstawienia w Mławie (kwiecień, maj), Janowie (czerwiec-sierpień), Płocku i Sieradzu (listopad, grudzień). W 1875 występował w zespołach J. Cybulskiego (Siedlce), J. Teksla (warsz. t. ogr. Eldorado) i F. Stobińskiego (Zamość), w 1876 początkowo u F. Stobińskiego, potem w zespole matki w Janowie, w 1877 w zespole W. Kasprzykowskiego (Krasnystaw), w 1878 w zespołach W. Krzyżanowskiego (Zamość), Anny Dudtow (m.in. Hrubieszów, Włodawa) i W. Gostyńskiego (Biała), w 1879 u W. Gostyńskiego (Radzyń), następnie w zespołach J. Głodowskiego (Chełm), B. Kremskiego i H. Wójcickiego (Lublin, Łowicz, Łomża), w 1880 u J. Teksla (warsz. t. ogr. Belle Vue) i u H. Krauzego (Sandomierz, Puławy), w 1881 po likwidacji zespołu H. Krauzego w Janowie należał do zespołu działowego, który dawał przedstawienia w Opolu Lubelskim, Garwolinie, Żelechowie, Radzyniu, Węgrowie, a w 1882 w Sokołowie Podlaskim. W 1882 występował też w zespole M. Krauzego w Janowie. Od jesieni 1882-88 należał (prawdopodobnie stale) do zespołu J. Grabińskiego, z którym występował m.in. w Lublinie, Kaliszu, Częstochowie i Łodzi. 12 XI 1884 w Lublinie ożenił się z aktorką Pelagią Franke. W 1889 występował w zespole M. Kisielnickiego w Kielcach. Następnie mieszkał stale w Lublinie utrzymując się z lekcji tańca, których udzielał już znacznie wcześniej (11 XI 1908 obchodził w Lublinie jubileusz czterdziestolecia pracy jako nauczyciel tańca). Na scenie występował już tylko sporadycznie. W lipcu 1895 prowadził zespół w Puławach, w sierpniu tego roku występował u K. Hoffmana w Łukowie, a w marcu 1900 wystąpił gościnnie w zespole H. Morozowicza w Lublinie. W 1902 organizował przedstawienia amatorskie w Nałęczowie. Grał głównie role charakterystyczno-komiczne, jak np. Ciaputkiewicz i Pagatowicz ("Grube ryby"), Dratewka ("Bankructwo partacza"), Rejent ("Zemsta"), Kasper ("Nikt mnie nie zna"), Telesfor ("Dom otwarty"). Występował także jako tancerz. Napisał sztukę "Diabeł polski".
Bibl.: Dąbrowski: Teatr w Lublinie; Afisze Bucholtzów, WAP Lublin: Afisze, Bibl. Jagiell., MTWarszawa; Akt ślubu, katedra w Lublinie (wg informacji S. Dąbrowskiego).
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
