Jadwiga Orwid
ORWID, Orwidowa, Jadwiga, właśc. J. Jamiołkowska (działała 1900-1917), aktorka. Gry scen. uczyła się u R. Żelazowskiego. Debiutowała 9 VI 1900 w roli Heleny ("Przed ślubem") na scenie T. Rozmaitości w Warszawie, ale nie została zaangażowana do WTR. W 1901-02 występowała w przedstawieniach warsz. Koła Miłośników Sceny; zagrała m.in. Eugenię ("Niewolnica"). W 1902-05 w T. Polskim w Poznaniu grała, wg W. Okręta "role liryczne współczesnego repertuaru (Hauptmann, Ibsen, Przybyszewski), oraz dramatu klasycznego (Maria Stuart, Adrianna Lecouvreur, Amelia). Ponadto występowała wówczas w takich rolach, jak: Maria ("Warszawianka"), Lady Makbet ("Makbet"), Julia ("Ahaswer"), Wanda ("Dwie blizny"), Margerita ("Pietro Caruso"). W lipcu 1906 grała w T. Letnim a w sierpniu w T. Wielkim w Warszawie Esterę ("Kazimierz Wielki i Esterka"); w sez. 1906/07 w T. Miejskim w Krakowie, m.in. Marylę ("Dziady"), Laurę ("Kordian"). Potem należała gł. do zespołów objazdowych, np w sez. letnim 1909 występowała u K. Hoffmana w Druskiennikach, w maju 1913 z zespołem artystów warsz. pod kier. M. Bronicza we Włocławku. Ostatnia wiadomość dotycząca jej działalności pochodzi T. Polskiego w Łodzi (sez. 1916/17). Niewykluczone, że niektóre dane z ostatnich lat mogą dotyczyć Heleny Bruczowej, która używała nazwiska Orwid w pierwszych latach swych występów. Bibl.: Okręt s. 384; 75 lat w T. Pol. w Poznaniu s. 364, 366, 369; Stokowa; Wyspiański; Dz. Kuj. 1913 nr 98; Gon. Wil. 1909 nr 131; Kur. Warsz. 1900 nr 150, 157, 158, 1906 nr 176, 180, 1916 nr 217; Scena i Szt. 1909 nr 24, 33, 35; Afisze, IS PAN.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
