Maria Olska
OLSKA Maria, z domu Goebel, zamężna Pilarska (1877 Warszawa - 17 VIII 1963 Kraków), aktorka, reżyser. Była żoną -> Tadeusza Pilarskiego-ojca, matką -> Tadeusza Pilarskiego-syna. W t. amatorskim używała nazwiska panieńskiego; na scenie zawodowej pseud. Olska. W 1895-1902 grała w t. Miłośników Sceny we Lwowie, a niekiedy z tym zespołem w Krynicy; grała w tym okresie m.in. Marię ("Warszawianka"), Córkę ("Car jedzie"). W 1902-04 występowała w zespole T. Ludowego we Lwowie, w 1903 także przez pewien czas w zespole T. Ludowego w Krakowie, w sez. 1904/05 w T. Polskim w Poznaniu, latem 1905 w krak. T. Ludowym, następnie w zespole objazdowym pod dyr. T. Pilarskiego w Galicji, w 1907 znowu w krak. T. Ludowym, w 1907-09 z zespołem lwow. T. Ludowego w objazdach, a w 1910-11 w zespole wędrownym T. Pilarskiego (m.in. w Płocku). 611 1911 wystąpiła w T. im. Słowackiego w Krakowie w roli Stefki ("Panna Maliczewska"). Od maja 1911 grała w T. Nowości w Krakowie, w sez. 1911/12 początkowo tamże, a następnie w T. Polskim w Poznaniu, w sez. 1912/13 i do grudnia 1913 w T. im. Słowackiego w Krakowie, w 1914 w Przemyślu; w następnych latach stale na scenach krak.: w 1914-18 w T. Ludowym (jako tzw. główna siła zespołu), w sez. 1918/19 w T. Nowości, w 1921-26 w T. Bagatela, w sez. 1926/27 znowu w T. Nowości. W 1924 występowała gościnnie w T. Miejskim w Bydgoszczy, m.in. w roli tyt. w "Pani Walewskiej" i w roli Klary ("Właściciel kuźnic"). W 1936 grała i reżyserowała w T. Ziemi Krakowskiej. Po wycofaniu się ze sceny prowadziła w Krakowie wypożyczalnię kostiumów. Była zdolną aktorką; niewysoką, lecz zgrabną blondynką. Wg K. Adwentowicza "wyróżniała się wybitnym talentem, inteligencją i warunkami". Grała z powodzeniem role naiwne, liryczne, amantek, a także bohaterek dram.; ważniejsze: Aniela ("Śluby panieńskie"), Helena ("Wicek i Wacek"), Panna Młoda i Gospodyni ("Wesele"), Sylwetta ("Romantyczni"), Hesia ("Moralność pani Dulskiej"), Maria ("Nerwowa awantura"), Anna ("Tamten"), Judyta ("Ksiądz Marek"), Maryla ("Dziady"), Amalia ("Zbójcy"), Julia ("Romeo i Julia"), Luiza ("Intryga i miłość"), Joanna ("Dziewica Orleańska").
Bibl.: Adwentowicz; Bar: Dzieje t. krak. s. 162, 170, 172, 182; 75 lat T. Pol. w Poznaniu s. 369, 391, 393; Afisze, IS PAN, MTWarszawa.
Ikon.: Fot. pry w. i w rolach - MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
