Osoby

SKALSKA Elżbieta, z domu Heger (ok. 1855 Lwów - 17 VII 1905 Lwów), śpiewaczka. Była żoną -> Tadeu­sza S. W 1875 została zaangażowana do chóru opery t. lwowskiego. "Szczupła, o jasnych blond włosach i ja­snych oczach, wcale nie piękna, zwróciła jednak od razu uwagę dyrektorów opery H. Jareckiego i S. Dobrzań­skiego swą niezwykłą muzykalnością i niepospolitym talentem scenicznym, które to zalety istotnie zabłysły później w całym blasku" ("Nowości Ilustrowane"). Dzięki pomocy S. Dobrzańskiego ukończyła "elemen­tarną naukę ogólną muzyki" i wkrótce zaczęła występo­wać w niewielkich partiach solowych, takich jak: Joan­na ("Ernani"), Marta ("Linda z Chamounix"). W sez. 1876/77 zaczęła śpiewać partie pierwszoplanowe i szczególnie w dwóch, Rozyny ("Nocleg w Apeninach") i Racheli ("Żydów­ka"), odniosła sukcesy. W krótkim czasie wysunęła się na czoło zespołu opery i operetki lwowskiej. W operach wykonywała partie sopranowe, zarówno liryczne jak i koloraturowe; cieszyła się też dużym powodzeniem od­twarzając główne role w operetkach. Jej najlepsze par­tie: Halka ("Halka"), Zerlina ("Fra Diavolo"), Małgorzata ("Faust"), Donna Elwira ("Don Juan"), Inez ("Afrykanka"), Leonora ("Trubadur"), Łucja ("Łucja z Lammermooru"), Olimpia, Giulietta i Antonia ("Opowieści Hoffmanna"), Helena ("Piękna Helena"), Galatea ("Piękna Galatea"), Ro-zalinda ("Zemsta nietoperza"), Charlotta ("Gasparone"). Na scenie lwow. występowała z niewielkimi przerwami: w lecie 1878 z częścią zespołu lwow. występowała w warsz. t. ogr. Eldorado, w styczniu 1880 gościnnie w Pozna­niu, od 4 do 15 V 1881 w WTR w partiach: Oskara ("Bal maskowy"), Gildy ("Rigoletto"), Księżniczki Eudoksji ("Żydówka") i Violetty ("Traviata"), 7 V 1889 w Tarno­polu w t. ukr. Tow. Ruska Besida. W t. lwow. nie śpie­wała też w 1885-87, kiedy to występowała m.in. w Sta­nisławowie, na Podgórzu w Krakowie, Tarnowie, Rze­szowie z zespołem H. Lasockiego i przez pewien okres 1888 (od października). W 1875-1900 niemal co roku z zespołem opery i operetki lwów. przyjeżdżała na letnie występy do Krakowa. Ok. 1900 zaczęła tracić głos i wkrótce wycofała się ze sceny. Jej ostatnie role we Lwo­wie to m.in. Kapłanka ("Aida"), Widmo ("Opowieści Hoff­manna"), Lady Konstancja ("Gejsza"), Pani Trzaska ("Palestrant"). Jeszcze w lecie 1903 występowała w zespole pod dyr. L. Hellera w Krakowie, a w lecie 1904 w warsz. t. ogr. Renaissance. Ostatni okres życia spędziła w przytułku dla nieuleczalnie chorych we Lwowie. Należała we Lwowie do śpiewaczek cenionych i lubia­nych. Była przystojna, muzykalna, o silnym, choć nieco szorstkim głosie. M. Chomiński pisał o S. w 1881 w czasie jej występów w Warszawie: "sopran wysoki, ale żadnej szkoły", a S. Pepłowski: "Gdyby znalazła się możność dalszego, systematycznego kształcenia feno­menalnego talentu młodej śpiewaczki, znawcy proroko­wali jej europejską sławę. Stało się jednak inaczej".
Bibl.: Filler. Melpomena; Pepłowski: Teatr we Lwowie I, II; SMP; Now. ilustr. 1905 nr 31 (il.); Afisze, Bibl. Jagiell.; Cho­miński.
Ikon.: Fot. pryw. i w rolach - MHKraków, MTWarszawa, zb. J. Gota Kraków (tbl. Artystki sceny lwowskiej).
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973