Honorata Majeranowska
MAJERANOWSKA Honorata Anna, z Hoffmanów, Hofmannów (ok. 1828 Kraków - 29 XII 1901 Warszawa), śpiewaczka, aktorka. Była córką lekarza Michała i Teofili Hoffmanów, siostrą -> Józefiny Rapackiej, -> Wilhelminy Hoffman i -> Kazimierza Hoffmana, żoną malarza Władysława M. (ślub 27 IX 1845 w Krakowie), matką -> Wandy Nicola. Do ok. 1849 występowała pod nazwiskiem panieńskim. Śpiewu uczyła się w szkole F. Mireckiego w Krakowie i jako uczennica tej szkoły w kwietniu 1843 śpiewała na scenie krakowskiej w antraktach przedstawień. Debiutowała w t. krak. 10 i 29 II 1844, m.in. w roli Miny ("Mina córka burmistrza") i od 16 III tego roku została zaangażowana. "Młodziuchna, śliczna, naiwna i wesolutka, olśniewała słuchaczy i widzów" - pisał K. Estreicher. Śpiewała już wtedy w operach, ale przede wszystkim grała role naiwnych w komediach salonowych. Zdobyła powodzenie m.in. w rolach Marii ("Pamiętniki szatana") i Lucyny ("Papugi naszej babuni"). W końcu 1845 wyjechała do Wiednia, gdzie uzupełniała studia wokalne. 25 VIII 1846 debiutowała w T. Wielkim w Warszawie w partii Adiny ("Napój miłosny") i od 1 IX tego roku do 1 IX 1848 należała do zespołu t. warszawskich. Występowała tu w operach, komediach i komediooperach, m.in. jako Richelieu ("Pierwsza wyprawa młodego Richelieu"), Anusia ("Wolny strzelec"), Zofia ("Pierwej mama"). Następnie wyjechała do Krakowa, gdzie występowała od października 1848, początkowo w imprezach amatorskich, a od grudnia tego roku do 1850 w t. krakowskim. Później wyjechała za granicę i występowała m.in. w operze cesarskiej w Wiedniu (1850), w Grazu (1851-53), Rydze (sez. 1853/54), Rewlu, Wrocławiu (sez. 1856/57) i Berlinie. Jesienią 1857 śpiewała gościnnie w t. niem. w Krakowie, a w sez. 1857/58 w operze niem. we Lwowie, w lutym 1858 koncertowała w Krakowie, w 1858 gościnnie w t. pol. we Lwowie (16 III-18 VI) i tamże w w sez. 1858/59 (26 IX 1858-17 VI 1859); w 1859 gościnnie w Budapeszcie i Londynie, w 1860 krótko w Warszawie, w sez. 1861/62 w Wiedniu. W początku 1862 przybyła do Lwowa i chciała się zaangażować do t. pol., ale nie doszła do porozumienia z dyr., występowała więc gościnnie do 12 IV tego roku w tutejszym t. niemieckim. Od 1 I 1863 do 1 I 1866 należała do zespołu opery WTR; śpiewała też gościnnie w Czerniowcach w zespole L. Ortyńskiego (czerwiec 1863), we Lwowie (20X-10 XI 1865) i Krakowie (10 VII 1863, 21-24 XI 1865). W 1866-68 występowała stale w zespole opery lwow., w początku 1870 w Elberfeld; od 13 VIII 1870 do maja 1878 w zespole opery WTR; wyjeżdżała w tym czasie na gościnne występy, m.in. do Krakowa (22 V-3 VI 1872, 9 VI-26 VII 1873, 25-27 VI 1874, 31 X 1875) i do Lwowa (wrzesień 1874, marzec 1875), ponadto w sez. 1876/77 występowała okresowo w zespole M. Kopystyńskiego w Lublinie, a w 1880 tamże gościnnie. Od sierpnia 1880 ponownie przyjęta do WTR, występowała tu do końca życia, początkowo w T. Letnim, a następnie w T. Małym; grała w tym okresie role charakterystyczne.
Była śpiewaczką i aktorką bardzo lubianą i popularną. Obok niezwykle ujmujących warunków zewnętrznych i talentu aktorskiego, dysponowała przyjemnym, dźwięcznym i czystym (choć niezbyt silnym) głosem sopranowym z koloraturą. Wyróżniała się grą swobodną, pełną werwy i humoru, "grała z życiem, energią, lekkością, pustotą w granicach przyzwoitości" (J.T.S. Jasiński), "zawsze jedyna w rolach trzpiotów, bałamutów, roztrżepańców, młodziuchnych zalotnic" (K. Estreicher). Domeną jej były role komiczne w operach i operetkach, takie jak: Bulotta ("Sinobrody"), Gabriela ("Życie paryskie"), Łucja ("Córka regimentu"), Janusz ("Paziowie królowej Marysieńki"), Eurydyka ("Orfeusz w piekle"), Helena ("Piękna Helena"), Izabela ("Robert Diabeł"), Anusia ("Wolny strzelec"), Małgorzata ("Wesele przy latarniach"), Lady Harriet ("Marta"). Była pierwszą wykonawczynią partii Cześnikowej ("Straszny dwór") na premierze warsz. (rolę tę przeznaczył dla niej S. Moniuszko). Wykonywała także z powodzeniem poważniejsze partie operowe, takie jak: Leonora ("Trubadur"), Księżniczka Eudoksja ("Żydówka"), Łucja ("Łucja z Lammermooru"). Zyskała także sławę jako znakomita, wieloletnia nauczycielka śpiewu. "Wszystkie prawie primadonny operetkowe przechodziły z nią swoje partie" - pisał P. Owerłło. Do uczniów jej należeli m.in. A. Szczepkowska, W. Kawecka, K. Czosnowska, A. Stromfeld-Klamrzyńska, J. Szlezygier, W. Manowska, K. Kliszewska, H. Dyliński, W. Rapacki (syn).
Bibl.: Estreicher: Teatra; Goślicki: Pamiętnik 1870; Got: Teatr Koźmiana; Got: Teatr Meciszewskiego; Owerłło; Pepłowski: Teatr we Lwowie 1; W. Rapacki: Histrioni. Szkice teatralne, Kraków 1906; Reiss: Almanach muz. Krakowa; SMP; Afisz teatr. 1970 nr 52 (il.); EMTA 1893 nr 532 (il.), 1902 nr 1 (il.); Kur. warsz. 1901 nr 359; Afisze, Bibl. Jagiell.; Akt ślubu, parafia Panny Marii Kraków (wg informacji S. Dąbrowskiego); Akt zgonu 1901/609 z parafii św. Antoniego, USC Warszawa-Śródmieście; Chomiński; Jasiński; Krogulski.
Ikon.: W. Majeranowski: Portret, akw., 1851-MNKraków (zb. Czapskich); Fot. pryw. i w rolach - IS PAN, zb. S. Dąbrowskiego.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
