Aleksander Staniewski
STANIEWSKI Aleksander, Jan, właśc. A. Patzek (działał 1901-1911), aktor, reżyser, dyrektor teatru. W sez. letnim 1901 zapewne on występował z zespołem E. Majdrowicza w Lublinie. W lipcu i sierpniu 1904 był z tym zespołem w Płocku; być może w tym samym roku występował w zespole F. Felińskiego. W 1904-07 grał w T. Polskim w | Poznaniu; brał udział w występach gościnnych t. pozn. w Krakowie, Kaliszu, Krynicy (lato 1905). Następnie grał w T. Polskim w Łodzi (sez. 1907/08) i T. Polskim w Wilnie (sez. 1908/09). W sez. 1909/10 i 1910/11 był dyr. i reżyserem T. Polskiego w Kijowie. Uważano go za dobrego aktora, choć czasem krytykowano: "Największą przeszkodą, tak w osiąganiu komizmu, jak wywoływaniu wrażenia tragicznego bólu, jest dla pana Staniewskiego brak gry twarzy, tak zwana technicznie martwa ma-ska", ale "posiada jeden wielki atut, który może doprowadzić w wielu wypadkach jego braki do minimum - tym jest rzadka zdolność modulowania głosu" ("Dziennik Kijowski" 19.11 nr 4). Grał m.in. takie role, jak: Chłopicki ("Warszawianka"), Edmund ("Król Lear"), Pastor Moreli ("Candida"), Miechodmuch ("Krakowiacy i Górale"), Ben Akiba ("Uriel Akosta"), Natan ("Sędziowie"), Wernyhora ("Wesele").
Bibl.: Kaszyński: Teatralia; Konarska-Pabiniak: Repertuar; Krasiński: Jaracz; 75 lat T. Pol. w Poznaniu s. 369 (tu błędnie Słoniewski), 371, 374; Stokowa: Wyspiański; Dz. Kij. 1911 nr 1,4; Kur. Warsz. 1908 nr 57; Rozwój 1907 nr 211; Scena i Szt. 1908 nr 19, 28, 30; Afisze, IS PAN.
Ikon.: Fot. - MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
