Osoby

DACZYNSKI Stanisław (11 IX 1892 Husiatyn - 1 IX 1964 Warszawa), aktor, reżyser. Był synem Władysła­wa i Jadwigi D. Ukończył gimn. humanistyczne w Prze­myślu. Sztuki aktorskiej uczył się u L. Wostrowskiego, który był podobno bratem jego matki. Debiutował w Łodzi w 1912, w sez. 1912/13 i może dłużej wystę­pował w t. w Kijowie. 7 VII 1914 debiutował w T. Polskim w Warszawie. W czasie I wojny świat. wystę­pował w T. Polskim w Kijowie. Od 1918 przeby­wał w Warszawie i występował kolejno w t.: Reduta (1919-21), Maska (1922), Komedia (1924), Małym i Polskim (1925-1931), Qui Pro Quo (1932), Artystycz­nym (1932), Kameralnym (1933), Polskim i Małym (1933-35), od 1935 w teatrach TKKT (głównie na sce­nach T. Letniego i Narodowego). Grał role amantów, m.in. Pierrota ("Papierowy kochanek"), Arlekina ("Miłość i loteria"), Malarza ("Katastrofa"), Boba Lacoste'a ("Ciężkie czasy"). W sez. 1938/39 występował w T. Wielkim we Lwowie, gdzie reżyserował m.in. następujące sztuki: "Świętoszek", "Subretka", "Koniec i początek". W czasie II wojny świat. przebywał w Warszawie, gdzie był kier. konspiracyjnego zespołu studyjnego. Z zespołem za­wodowych aktorów przygotowywał przedstawienie komedii "Mąż i żona", w której również grał. W 1944 reżyserował przedstawienie "Ślubów panieńskich" na pokaz dyplomowy PIST-u. Od 4 II 1945 występował w T. Wojska Polskiego w Łodzi (pierwszą jego rolą był tam Stańczyk - "Wesele"), a w 1949 w T. Kameral­nym w Łodzi. Od 1949 do przejścia na emeryturę (w lu­tym 1964) związany był prawie stale z T. Współczes­nym w Warszawie, gdzie też obchodził jubileusz pięć­dziesięciolecia pracy artystycznej. W 1951 występował w T. Nowym w roli Prof. Higginsa ("Pigmalion"), którą to sztukę również reżyserował. Do najlepszych jego ról powojennych należały: Prof. Sonnenbruch ("Niemcy"), Biedermann ("Biedermann i podpalacze"), Tartuffe ("Świę­toszek"). Przez wiele lat zajmował się pracą reżyserską w Łodzi, później w Warszawie. Szczególnie często i z zamiłowaniem opracowywał komedie A. Fredry, m.in. "Śluby panieńskie" reżyserował w 1948 w T. im. Węgierki w Białymstoku, w 1955 w T. Miejskim w So­snowcu, w 1957 w T. Ziemi Mazowieckiej. Dysponował znakomitym warsztatem aktorskim - świetną dykcją, umiejętnością prowadzenia dialogu, psychologiczną interpretacją odtwarzanych postaci; jego grę cechowała oszczędność gestu i poetycka ironia. Miał także szcze­gólną umiejętność nawiązywania kontaktu z widownią.
Bibl.: Almanach 1964/65; Fredro na scenie; Kaszyński: Teatr łódz.; Marczak-Oborski: Teatr czasu wojny; Szczublewski: Reduta; Szyfman: Labirynt; Teatr 1950 nr 12 (il.), 1952 nr 14 (il.), 1965 nr 1; Akta osobowe SPATiF; Programy, IS PAN.
Ikon.: J. Wodyński; D. jako Pierrot (Papierowy kochanek), zb. B. H. Daczyńskiej; J. Żebrowski: D. jako Messerschmann (Za­proszenie do zamku), rys., repr. Express Wieczorny 1956 nr 237 i D. jako Baron Kręcki (Aszantka), rys., repr. Express Wie­czorny 1957 nr 177; Fot. pryw. i w rolach - MTWarszawa, IS PAN.
Film.: 1959 - Miejsce na ziemi; 1960 - Szczęściarz Antoni. Nagrania: Rola (Fircyk w zalotach) - Teatr PR.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973