Osoby

Marian Eile-Kwaśniewski (7 I 1910 Lwów - 2 XII 1984 Kraków), grafik, scenograf, dziennikarz, pedagog. Ukończył studia prawnicze i plastyczne w Warszawie. Od 1935 był współpracownikiem Wiadomości Literackich, w 1936 został po Władysławie Broniewskim sekretarzem redakcji. Przed wojną powstały również pierwsze jego projekty scenograficzne dla scenek kabaretowych. W l. 1940-41 był scen. i reż. Pol. T. Miniatury we Lwowie (np. "Jarmark wiosenny"). W okresie powojennym wykładał scenografię w krak. ASP (jego uczniem był m.in. Józef Szajna), jako scen. współpracował z t. w Krakowie: w l. 1945-47 z T. im. Słowackiego, w sez. 1946/47 z T. Siedmiu Kotów (był jego inicjatorem i współzałożycielem), w l. 1947-51 ze Starym T. i T. Młodego Widza, ponadto w 1947 projektował dekoracje dla T. Muzycznego Domu Wojska Polskiego w Warszawie (także współautor tekstów z Gałczyńskim i Waldorffem), a w sez. 1948/49 dla T. Śląsko-Dąbrowskich w Katowicach (scena T. Zagłębia w Sosnowcu), w l. 1949-51 dla T. Lit.-Satyrycznego "Osa" i T. Małego w Łodzi, w l. 1952-56 dla T. Satyryków i T. Syrena w Warszawie. Opracował m.in. "Penelopę" Morstina, program "Siedem śmiechów głównych", "Archipelag Lenoir" Salacrou; większość jego projektów z tego okresu powstała przy współpracy Janiny Ipohorskiej (kostiumy), jak m.in. "Rewizor" Gogola, "Słomkowy kapelusz" Labiche'a, "Krzyk jarzębiny" Kubackiego, "Rycerz Ognistego Pieprzu" Beamonta i Flechtera, "Szwejk, nowe przygody dzielnego wojaka" wg Haška, "Romans z wodewilu" Krzemińskiego, programy składane: "Na plan", "Diabli nadali", "Spod naszej strzechy", "Kłopoty z popiersiami". Projektował też często dla t. estradowych w Krakowie i Warszawie. Jednakże nazwisko jego w historii pol. kultury związane jest przede wszystkim z krak. tygodnikiem Przekrój. Był jego twórcą (kwiecień 1945) i długoletnim redaktorem naczelnym (do 1969). Wraz ze swą stałą współpracownicą i zastępczynią, Ipohorską, pozyskiwał dla Przekroju najwybitniejszych pol. prozaików, poetów, publicystów, na jego łamach popularyzował najnowszą literaturę i sztukę światową, kształtował gusty i mody. Sam pisywał oraz przekładał literaturę francuską pod różnymi pseudonimami, m.in. Bracia Rojek (np. "Łowcy głów", Regniera). W późniejszych l. z t. współpracował jedynie sporadycznie. W T. Ziemi Krakowskiej w Tarnowie przygotował "Rzymską wiosnę" Kubackiego (1966) oraz "Kobieta jest diabłem", "Niebo i piekło", "Afrykańska miłość" Meriméego (kostiumy, 1973), w T. Rozmaitości w Krakowie scenografię tych samych utworów "Meriméego" oraz "Barillon się żeni" Feydeau (1971, przekład Braci Rojek). Ostatnio uprawiał głównie malarstwo i plastykę użytkową, wystawa jego najnowszych obrazów odbyła się w 1982 w Warszawie.

Źródło: Almanach sceny polskiej 1984/1985. Tom XXVI. Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe - Warszawa 1989.