Józef Szymański
SZYMAŃSKI Józef (21 I 1870 Lwów - ok. 1941 Lwów), śpiewak. Był bratem - Jana Sz. Kształcił się w szkole realnej we Lwowie, śpiewu uczył się u P. Stróżeckiej; występował w przedstawieniach amatorskich tow. "Gwiazda" we Lwowie i 13 IV 1892 wziął udział w oratorium "Mesjasz" J.F. Handla. Na scenie lwow. Debiutował 22 XII 1892 w partii Walentego ("Faust"). Następnie studiował u J. Gansbachera w Wiedniu. Po powrocie do Lwowa 22 VIII 1893 śpiewał partię Alfia ("Rycerskość wieśniacza") i wkrótce został zaangażowany. W 1895 występował w operach w t. krak., następnie powrócił do Lwowa. Z zespołem lwow., w którym pozostawał z przerwami do 1906, wyjeżdżał też na występy do Warszawy (sala Cyrku - 1898) i do Krakowa (1900, 1901, 1902). W maju i czerwcu 1897 występował w warsz. T. Wielkim; śpiewał m.in. partie Silvia ("Pajace"), Janusza ("Halka"), Stacha ("Verbum nobile"). W 1903 brał udział w zorganizowanym przez L. Hellera sez. operowym w Krakowie, w lutym i marcu 1908 śpiewał w warsz. T. Wielkim partie Rigoletta ("Rigoletto") i Miecznika ("Straszny dwór"). W 1910-11 znów należał do zespołu t. lwow. i przyjeżdżał z nim na sez. letni do Krakowa W 1908, 1909, 1910, 1912, i 1913 śpiewał w ukr. zespole tow. Ruska Besida. 24 IV 1914 wystąpił gościnnie W t. pozn. w partii Escamilla ("Carmen"). Potem zapewne usunął się ze sceny. Jako wykonawca partii barytonowych był ceniony nie tylko ze względu na piękny głos, ale i na grę aktorską. Wg F. Pajączkowskiego był najlepszym polskim Telramundem ("Lohengrin"). Inne jego role: Wolfram ("Tannhauser"), Renato ("Bal maskowy"), Jago ("Otello"), Amonatro ("Aida"), Scarpia ("Tosca").
Bibl.: Cudnowski; Pajączkowski: Teatr lwow. (il.); EMTA 1897 nr 23; Afisze, IS PAN.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
