Zofia Staszkowska
STASZKOWSKA Zofia Joanna, z Żabskich, 2° v. Trapszo, pseud. Romanowicz (16 II 1872 Warszawa - 24 III 1918 Warszawa), aktorka. Była żoną -> Władysława S., potem -> Marcelego Trapszy. Uczennica A. Trapszy i A. Rakiewiczowej. Debiutowała w WTR 8 VIII 1888 pod pseud. Romanowicz (wiadomość ta może dotyczyć Łucji Romanowicz) w roli Julii ("Dzisiejsi"), a 20 VIII tego roku w roli Urszuli ("Stryj przyjechał"). Ze względu na słaby głos i niewyraźną wymowę nie została zaangażowana. W 1889 występowała w zespole J. Teksla w Kaliszu. Ok. 1890 wyszła za aktora Władysława Staszkowskiego i odtąd zaczęła używać jego nazwiska. W 1890-94 występowała w t. łódz., 21 III 1894 debiutowała w Krakowie w roli Julii ("Dzisiejsi"), w lecie tego roku należała do zespołu L. Dobrzańskiego w warsz. t. ogr. Wodewil. W 1895 występowała w zespole L. Czystogórskiego w Piotrkowie, w sez. 1895/96 w t. łódz., w lecie 1896 z zespołem tego t. w warsz. Cyrku, w 1898 w zespole Adolfiny Zimajer (m.in. Odessa, Charków), od czerwca 1900 w warsz. T. Ludowym. 9 i 11 VII tego roku debiutowała w WTR w roli Flory ("Sprawa kobiet"), ale mimo pozytywnych recenzji nie została zaangażowana. Do początku 1906 występowała w dalszym ciągu w T. Ludowym. W styczniu 1906 brała udział w przedstawieniach organizowanych przez byłych aktorów tego t., w marcu należała do zespołu F. Kwaśniewskiego w Nowym T. Polskim, a od maja tego roku występowała w T. w Filharmonii, przemianowanym wkrótce na T. Mały. W zespole tym pozostała do 1912, tylko we wrześniu 1907 występowała w objazdowym zespole K. Kamińskiego, a w 1911 w warsz. T. Artystycznym. 19 III 1910 (po rozwodzie z pierwszym mężem) wyszła za Marcelego Trapszę i zaczęła występować jako Trapszo-Staszkowska, potem Trapszowa. W 1912 została zaangażowana do zespołu dramatu WTR i pozostała w nim do końca życia. Wg J. Czempińskiego grę jej cechowała "intuicja prawdziwie artystyczna". Była aktorką charakterystyczną, grała m.in. takie role jak: Marta ("Doktor z musu"), Marysia ("Wnuk Tumrego"), Dobrójska ("Śluby panieńskie"), Ciocia Belcia ("Gęsi i gąski"), Jowialska ("Pan Jowialski"), Wolfowa ("Bobrowe futro"), Dulska ("Moralność pani Dulskiej").
Bibl.: Czempiński: Teatry w Warszawie s. 213; EMTA 1888 nr 254, 256, 1897 nr 44, 1900 nr 29; Kur. codz. 1895 nr 352 (il.); Kur. warsz. 1900 nr 188, 1910 nr 78, 1918 nr 84, Tyg. ilustr. 1918 nr 16 (il.); Straus: Repertuar 1914-15, 1915-16.
Ikon.: Fot. w roli w (Książę Józef Poniatowski) - MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
