Wacław Brzeziński
BRZEZIŃSKI Wacław Cyprian (15 IX 1878 Warszawa - 13 II 1955 Warszawa), śpiewak, reżyser. Byt synem urzędnika Teofila B. i Henryki z Małeckich, ojcem śpiewaczki Hanny B. i śpiewaka Wacława B. juniora. Po ukończeniu gimn. w Częstochowie pracował na kolei i wstąpił na Politechnikę w Warszawie. Równocześnie uczył się śpiewu u W. Aleksandrowicza, potem przez trzy lata kształcił się we Włoszech pod kier. A. Broggiego i G. Marino. W październiku 1904 debiutował w Bolonii w partii Tristana ("Marta") i pozostał tutaj przez cały sezon. 4 I 1906 debiutował w WTR w partii Silvia ("Pajace") i został zaangażowany do zespołu opery jako pierwszy baryton. W 1908 ożenił się z Janiną Kąsinowską. W lutym 1908 wyjechał na występy do Włoch i śpiewał z dużym powodzeniem, m.in. w Bolonii i Palermo. Po powrocie do Polski w 1909 został ponownie zaangażowany do T. Wielkiego w Warszawie, gdzie występował do 1925. Należał do najwybitniejszych sił zespołu i odnosił wielkie sukcesy w pięćdziesięciu trzech czołowych partiach barytonowych, spośród których najważniejsze: Renato ("Bal maskowy"), Figaro ("Cyrulik sewilski"), Oniegin ("Eugeniusz Oniegin"), Petroniusz ("Quo vadis"), Rigoletto ("Rigoletto"), Wolfram ("Tannhauser"), Telramund ("Lohengrin"), Scarpia ("Tosca"), De Nevers ("Hugonoci"), Dzidzi ("Hrabina"), Hrabia Luna ("Trubadur"), Blaks ("Eros i Psyche"), Piast ("Stara baśń"), Gorwenal ("Tristan i Izolda"), Don Juan ("Don Juan"). W 1915 był jednym z reżyserów i członkiem zarządu zrzeszenia artystów opery. W 1920 w okresie plebiscytu dawał koncerty na Śląsku. W 1923 pełnił funkcję drugiego reżysera opery. Niekiedy wyjeżdżał na gościnne występy, m.in. do Petersburga i Moskwy oraz do Włoch. Z okazji jego występów w Caltanisetta na Sycylii w 1912 w prasie włoskiej pisano: "barytonista polski wykazał w śpiewie dużo uczucia i szlachetności, głos czysty i dźwięczny, słodki w brzmieniu i doskonale wyszkolony, interpretacja niezwykle zajmująca, świadcząca o poważnych zaletach polskiego artysty". W kraju nazywano go "polskim Battistinim". W 1926 wycofał się ze sceny i poświęcił się wyłącznie pracy pedagogicznej, którą rozpoczął już wcześniej. Prowadził klasę śpiewu w Konserwatorium Warsz. (1916-19), od 1927 własne Studium Operowe, następnie uczył w Wyższej Szkole Muzycznej im. F. Chopina (1930-32). Uznany za jednego z najwybitniejszych polskich pedagogów-wokalistów, wykształcił m.in. takich śpiewaków jak: J. Czaplicki, J. Garda, J. Kiepura, M. Karwowska, E. Mossakowski. Po II wojnie świat. mieszkał w Łodzi i do 1950 uczył śpiewu w Konserwatorium i w PWST. 20 IX 1947 obchodził w Warszawie jubileusz czterdziestopięciolecia pracy. Po przeniesieniu się w maju 1950 do Warszawy został kierownikiem wokalnym Państw. Opery i Filharmonii.
Bibl.: Czempiński: Teatry w Warszawie s. 254 (il.); Łoza: Czy wiesz I (il.); Kur. warsz. 1906 nr 5, 1908 nr 56, 1909 nr 342; Ilustr. Prz. teatr. 1921 nr 2/3; Ruch muz. 1966 nr 2; Autobiografia, rkps w posiadaniu rodziny; Straus: Repertuar 1914-15, 1915-16.
Ikon.: K. Lasocki: B. w roli, rys., repr. Świat 1921 nr 12; Fot. pryw. i w rolach - IS PAN, MTWarszawa, SPATiF.
Nagrania: Arie z oper i operetek (Ernani, Carmen, Traviata, Hamlet, Hrabia Luxemburg), pieśni - Red. Muz. PR; Piosenki i arie z operetki (Hrabia Luxemburg) - MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
