Zenon Choroszczo
CHOROSZCZO Zenon, także Z. Choroszcza (działał od 1908 - zm. 1950 we Francji), aktor, reżyser. Pochodził z bogatej rodziny ziemiańskiej spod Orszy. Studiował we Lwowie. Zafascynowany teatrem zaczął występować na scenie, najpierw podobno we Lwowie. Od 16 IX 1908 grał gościnnie w zespole K. Adwentowicza w Lublinie, m.in. w "Wujaszku Wani"; być może w zespole tym pozostał dłużej. W sez. 1909/10 należał do zespołu t. łódz. pod dyr. A. Zelwerowicza; w 1911 do zespołu W. Kiedrzyńskiego i występował z nim m.in. w kwietniu t.r. w Płocku. W 1912 próbował założyć w Warszawie własny t. dram.; z jego funduszów rozpoczęto w marcu t.r. w Alejach Jerozolimskich 57, róg Marszałkowskiej, budowę nowego gmachu teatr. na 900 miejsc, który miał się nazywać T. Powszechny. Jako przyszły dyr., Ch. zawarł umowy z wybitnymi aktorami, kier. lit. miał być B. Gorczyński, w lipcu 1912 budowę T. Powszechnego jednak przerwano, ponieważ Ch. zbankrutował i wyjechał z Warszawy. W tymże roku wraz z W. Maliszewskim, przedstawił swą ofertę w konkursie na dyr. t. łódz., ale wkrótce ją wycofał. Później występował znowu jako aktor, m.in. w T. Małym w Warszawie, w 1914 w Petersburgu z zespołem t. kaliskiego. W okresie międzywojennym wyjechał na stałe do Francji. Zamieszkał w Paryżu, gdzie przez wiele lat był aktorem i reżyserem w zespole t. pol. zorganizowanym przez Tow. Dram. Miłośników Sceny Pol., m.in. w 1930 pod kier. K. Bendy, a także w 1932, gdy jesienią pod kier. Ch. wystawiono "Wesele". Pod koniec życia wyjechał z Paryża i zamieszkał w Prowansji.
Bibl.: Konarska-Pabiniak: Repertuar; Krasiński: Jaracz; Lipiec: Zelwerowicz i scena łódz.; Stokowa: Wyspiański; Szyfman: Labirynt; T. przy ul. Cegielnianej; Wosiek: Historia t. lud.; Dz. Petr. 1914 nr 1311; Dz. Pozn. 1930 nr 71; Kur. Litew. 1912 nr 54, 138; Kur. Warsz. 1912 nr 178, 191, 1930 nr 147 (tu błędnie: Horoszczo); Syrena (Tygodnik Wolnych Polaków - Paryż) 1950 nr 148; Tyg. Teatr. 1912 nr 11; Ziemia Lub. 1908 nr 253, 255.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
