Stanisław Bogucki
BOGUCKI Stanisław Zbigniew Krzywda (16 III 1869 Warszawa- 11 IV 1924 Warszawa), śpiewak, reżyser, dyr. teatru. Był synem Feliksa Rajmunda B. i Henryki z Kijewskich, bratem - Marii d'Orio, mężem -> Róży Rapackiej, ojcem aktora Andrzeja B. Dykcji i deklamacji uczył się u J. Kotarbińskiego, śpiewu u W. Millera. Dalsze studia odbył w Mediolanie u A. Broggi i V. Maurela. 24 III 1892 debiutował w t. łódz. (dyr. Cz. Janowski), śpiewając partię Don Gaetana ("Serce i ręka"). W lecie tego roku wraz z zespołem łódz. występował w warsz. t. ogr. Belle Vue; śpiewał m.in. Ajaksa ("Piękna Helena"). W 1892 debiutował w t. lwow. występując w tyt. rolach w operetkach "Don Cezar" (6 X) i "Ali Baba". Został zaangażowany i do 1901 należał do zespołu opery i operetki w t. lwowskim. W 1894 występował gościnnie w Łodzi i Piotrkowie, koncertował w Przemyślu (maj), a w 1897 i 1898 - z zespołem t. lwow. w Warszawie. Recenzent "Echa Muzycznego, Teatralnego i Artystycznego" (1897 nr 33) pisał o nim wtedy, że "widoczną muzykalnością i grą inteligentną zyskał uznanie Warszawy". Śpiewał w tym czasie zarówno partie operowe (m.in. Kecal - "Sprzedana narzeczona", Piotr - "W studni", Zuniga - "Carmen", Tonio - "Pajace", Stanisław - "Verbum nobile"), jak i operetkowe (m.in. Marcin - "Sztygar", Eisenstein - "Zemsta nietoperza", Roger - "Pierścień rodzinny", Stanisław - "Ptasznik z Tyrolu"). W początku czerwca 1901 wystąpił kilka razy gościnnie w T. Nowości w Warszawie i w tymże miesiącu został zaangażowany do zespołu operetki WTR. 1 IV 1902 poślubił śpiewaczkę Różę Rapacką. W 1903 wystąpił gościnnie w T. Cesarskim w Petersburgu, śpiewając partię tyt. w "Demonie" Antona G. Rubinsteina. 20 V tego roku debiutował na scenie T. Wielkiego w Warszawie w partii Tonia ("Pajace"). W sez. 1906/07 śpiewał i pełnił funkcję reżysera operetki w lwow. T. Miejskim. W 1907 powrócił do Warszawy i został prof. konserwatorium Tow. Muzycznego; występował też dorywczo w T. Wielkim, m.in. śpiewał partię Germonta ("Traviata"). W 1909 wraz z zespołem J. Puchniewskiego występował gościnnie w Kijowie, w 1910 po powrocie do Warszawy w T. Bagatela. W 1911 objął kierownictwo zespołu operowego w T. Zjednoczonym i zespołu Opery Popularnej w Dolinie Szwajcarskiej. Reżyserował tam w 1911 "Halkę" (24 VI), "Rycerskość wieśniaczą" i "Powrót taty" (9 VII) oraz "Pajace" (18 VII); w "Halce" śpiewał partię Janusza, a w "Pajacach" - Tonia. W 1914 występował gościnnie w wil. "Lutni" (21 II). W okresie I wojny świat. przebywał w Moskwie, był tam prof. Cesarskiego Tow. Muzycznego, występował w Operze i brał udział w koncertach. Organizował także koncerty na Syberii i w Mandżurii. Po wojnie wrócił do Warszawy i 19 IX 1919 podjął pracę w T. Wielkim śpiewając partię Kraka ("Stara baśń"). We wrześniu 1921 gościnnie występował w operze krakowskiej. W 1922 objął stanowisko sekretarza i wicedyr. Opery Warszawskiej. 14 I 1923 obchodził jubileusz trzydziestolecia pracy artyst.; śpiewał partie Alfia ("Rycerskość wieśniacza") i Tonia ("Pajace"). W listopadzie tego roku występował gościnnie w T. Wielkim w Wilnie. Ważniejsze partie: Bartolo ("Cyrulik sewilski"), Podczaszyc ("Hrabina"), Drwal ("Jaś i Małgosia"), Osmin ("Uprowadzenie z seraju"), Brat Bonifacy ("Kuglarz z Notre Dame"), Ochs ("Kawaler z różą"), Guślarz ("Widma"); ostatnią partią, którą śpiewał był Kajetan ("Noc letnia"). "Posiadał niezbyt silny, ale o pięknym brzmieniu głos barytonowy" - wspominał H. Cudnowski. Był doskonałym wykonawcą partii buffo, w których przejawiał się jego wybitny talent aktorski. Zajmował się też pracą pedagogiczną, udzielał lekcji śpiewu (m.in. L. Messal), a od października 1923 otworzył w Warszawie własną szkołę operową.
Bibl.: Cudnowski; Okręt s. 368; Pajączkowski: Teatr lwow.; EMTA 1894 nr 557, 1897 nr 33, 34 (il.), 1901 nr 23, 25, 1902 nr 14, 1903 nr 22; Kur. warsz. 1919 nr 202, 233, 259, 1920 nr 89, 1923 nr 15, 1924 nr 104; Ekran i Scena 1923 nr 4 (il.); Scena pol. 1923 z. 1-3; Życie Teatru 1924 nr 16 (W. Brumer); Afisze, MTWarszawa.
Ikon.: K. Lasocki: B. jako Bartolo (Cyrulik sewilski), karyk., rys., 1911, repr. Świat 1921 nr 51; Fot. pryw. iw rolach - MTWarszawa. Nagrania: Pieśń - MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
