Czesław Zaremba
ZAREMBA Czesław (19 VII 1881 Ustrzyki Dolne - 1 V 1958 Kraków), śpiewak, dyrektor teatru. Był synem Michała i Emilii Z., od 1944 mężem Anieli Szlemińskiej (zob. t. 1). Gimnazjum ukończył w Krakowie. Studiował w Szkole Politechnicznej i w konserwatorium we Lwowie (w klasie śpiewu W. Wysockiego). W 1906 został zaangażowany przez L. Hellera do opery lwow. i do 1908 był tam solistą. "Obdarzony niezwykłymi warunkami fizycznymi, wrodzoną muzykalnością i pięknym barytonowym głosem" ("Ilustrowany Almanach Artystyczno-literacki") śpiewał takie partie, jak: tyt. w "Eugeniuszu Onieginie" i "Rigoletcie", Tonio ("Pajace"), Torreador ("Carmen"), Renato ("Bal maskowy"), Germont ("Traviata"), Malatesta ("Don Pasquale"), Król Alfons ("Faworyta"), Miecznik ("Straszny dwór"). W 1907 występował gościnnie w Krakowie, w 1906 i 1908 był tam z zespołem lwow. opery. Potem wyjechał do Mediolanu; kształcił tam głos u A. Guagniniego i R. Bracale, również występował. W 1911 wrócił do Lwowa i otworzył szkołę śpiewu, w której kontynuował metody W. Wysockiego. W 1921 ubiegał się o dyrekcję t. lwowskiego. Namówiony przez L. Hellera przeniósł się do Warszawy: w 1921 zajmował stanowisko głównego reżysera i wicedyr. T. Nowości, a w 1922 (od kwietnia do czerwca) dyr. tej sceny. W sez. 1922/23 pełnił funkcję sekretarza zarządu Związku Dyrektorów Teatrów Polskich. Od 1922 pracował ponownie jako pedagog we Lwowie w Konserwatorium Pol. Tow. Muzycznego. W czerwcu 1928 objął wraz z H. Barwińskim dyrekcję lwow. T. Miejskich na sez. 1928/29. Powierzenie mu tego stanowiska przez komisję kulturalno-oświatową miasta Lwowa było ostro krytykowane, ponieważ "powszechnie we Lwowie szanowany kierownik szkoły śpiewu nie ma w sprawach teatru najmniejszego doświadczenia, nie daje żadnej rękojmi, by mógł stanąć na czele tak odpowiedzialnej placówki kulturalnej" ("Muzyka" 1928 nr 6). Zrażony niepowodzeniem swej dyr., Z. przeniósł się do Warszawy i poświęcił się pracy pedagogicznej. Jubileusz dwudziestopięciolecia pracy artyst.-pedag. obchodził 11 V 1931; na uroczystym koncercie śpiewali jego wychowankowie (m.in. A. Szlemińska, M. Hołyński, E. Bender, Z. Dolnicki). Przed 1939 był prof. Wyższej Szkoły Muz. im. Chopina w Warszawie (jego uczniem był m.in. W. Domieniecki). Od 1945 mieszkał w Krakowie. W 1946-47 prowadził, wraz z żoną Studio Operowe. Potem nadal zajmował się pedagogiką wokalną. W 1951 obchodził w Filharmonii krak. jubileusz czterdziestopięciolecia, a w 1957 jubileusz pięćdziesięciolecia pracy.
Bibl.: Almanach, Lwów 1911 (il.); Korolewicz-Waydowa; Krasiński: Warsz. sceny; Łoza: Uzupełnienia; Marczak-Oborski: Teatr 1918-39; Sempoliński: Wielcy artyści; Krajewski: Melpomena; Warnecki; Dz. Lud. 1922 nr 191, 1925 nr 74; Kur. Warsz. 1922 nr 149, 153; Muzyka 1925 nr 3, 1928 nr 6, 1931 nr 4-6; Scena i Szt. 1909 nr 5; Afisze, IS PAN; Akt zgonu nr KL. 350/58, USC Kraków Śródmieście.
Ikon.: Fot. - MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
