Aniela Wyrwiczówna
WYRWICZ Aniela (1870 Warszawa - 17 I 1894 Kraków), aktorka. Była córką Jana W. i Józefy z Nowińskich. Uczennica A. Rakiewiczowej, debiutowała w WTR w 1886: 6 VIII w roli Motruny ("Chata za wsią" J.K. Galasiewicza i Z. Mellerowej), 15 VIII w roli Alinki ("Byle nie panna"), ale nie została zaangażowana. 21 X 1886 wystąpiła u J. Teksla w Lublinie w roli Amelii ("Mazepa") i w jego zespole pozostała do 1888 grając m.in. w Radomiu, Łodzi oraz warsz. t. ogr. Wodewil. W sez. 1888/89 występowała u Ł. Kościeleckiego w Łodzi, w 1889 u J. Teksla w Odessie i Kiszyniowie (pozostała w tym zespole także po przejęciu kierownictwa przez S. Trapszę). W sez. 1890/91 należała do zespołu t. pozn., w lecie 1891 była z tym zespołem na występach w warsz. t. ogr. Wodewil. W 1891-93 występowała w t. łódzkim. Jesienią 1893 zaangażowana do t. krak. występowała tam do końca życia. Została zastrzelona przez zakochanego w niej aktora, Michała Chądzyńskiego.
Wg A. Mieszkowskiego wyróżniała ją "postawa niewielka, ale zgrabna, prześliczne duże oko, głęboko obsadzone z pewnym melancholijnym spojrzeniem, głos dźwięczny, pieszczotliwy, miękki, nie cofający się jednak przed wybuchem silnym, zgrabne ruchy". Podkreślano jej staranność i zapał do pracy. Grała takie role jak: Ofelia ("Hamlet"), Desdemona ("Otello"), Adela ("Flirt"), Leonia ("Walka kobiet"), Klara ("Zemsta"), Janina ("Dom otwarty"), Bianka ("Poskromienie złośnicy"), Ada ("Przyjaciółka żon"), Leonia ("Honor"). Cieszyła się znaczną popularnością, szczególnie wśród publiczności łódzkiej.
Bibl.: Koryzna II s. 16, 17; Czas 1894 nr 14; EMTA 1886 nr 150, 1894 nr 533 (A. Mieszkowski), 534 (W. Prokesch), 538 (il.); Afisze, IS PAN; Chomiński.
Ikon.: S.R. Lewandowski, L. Wąsowski: Portret, brąz, płaskorzeźba na pomniku nagrobnym - Cmentarz Powązkowski Warszawa; Fot. Pryw. - Arch. m. Krakowa i woj. krak., MT Warszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
