Tadeusz Pilarski
PILARSKI Tadeusz (1866 Lwów - 17 III 1940 Kraków), aktor, reżyser, dyr. teatru. Był mężem -> Marii Olskiej, ojcem - Tadeusza P. Początkowo był właścicielem drogerii we Lwowie i występował w amatorskim zespole Miłośników Sceny, od 1901 pełnił funkcje kierownika artyst. lwow. T. Ludowego, w który przekształcił się zespół Miłośników Sceny. Od 1903 przez wiele lat t. ten dawał przedstawienia w większych miastach Galicji, m.in. w Tarnowie, Krośnie, Jaśle (styczeń-marzec 1905), Stanisławowie (kwiecień 1907). Od końca kwietnia do lipca 1907 kierował T. Ludowym w Krakowie. Od 12 V 1911 i w sez. 1911/12 P. prowadził z S. Poleńskim t. Nowości w Krakowie, w 1915-18 był aktorem i reżyserem operetki w T. Ludowym w Krakowie, a w 1915 z S. Poleńskim dyr. tego teatru. W 1920-23 prowadził w Krakowie t. Nowości, od grudnia 1923 kierował z S. Poleńskim zrzeszeniem artystów operetki, w sez. 1923/24 był dyr. objazdowego zespołu Krakowska Operetka Nowości, w sez. 1926/27 dyr. t. Nowości w Krakowie i z zespołem tego t. w 1927 wyjechał na prowincję, m.in. do Lublina, Zamościa, Chełma, Kowla, Równego, Łucka, Brodów, Tarnopola.
Wg L. Sempolińskiego P. był "Zamiłowany w teatrze, zwłaszcza w operetce, sprytny organizator, poprawny reżyser i niewyżyty aktor, nie pozbawiony zresztą zdolności. Ale cóż z tego, głos - dyszkant, jedna noga krótsza, stały lwowski akcent i zła dykcja (grasejował). Mimo jednak tych braków grywał stale i miał powodzenie". Role: Dulski ("Moralność pani Dulskiej"), Wann ("A Pipa tańczy"). Jako dyr. t. zarzucano P. wystawianie sztuk, "które nie zasługiwały nawet na miano szmiry" (Z. Felczyński). W repertuarze lwow. T. Ludowego figurowały jednak i takie utwory, jak np. "Upiory", "Ojciec", "Don Juan", "Pygmalion". Zapraszał często na występy gościnne znanych aktorów, w jego objazdowym zespole występowali m.in. K. Adwentowicz, K. Bednarzewska, S. Wysocka, I. Solska.
Bibl.: Almanach t. bydg. s. 85; Bar: Dzieje t. krak. s. 172, 178; Felczyński: Fredreum s. 53, 201; Sempoliński: Wielcy artyści; Zapolska: Listy; Afisze, MTWarszawa.
Ikon.: Fot. pryw. i w rolach - IS PAN, MHKraków.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
