Helena Oleska
OLESKA Helena Jadwiga, właśc. H.J. Bulikowska, pseud. Elena Palmy, zamężna Misky (15 VII 1875 Lwów - 16 V 1969 Kraków), śpiewaczka. Akt zgonu podaje nieprawdziwą datę urodzenia 1885. Była córką Stanisława i Olgi Bulikowskich, żoną notariusza Aleksandra Misky'ego, matką śpiewaczki Felicji Misky. Głos kształciła w szkole śpiewu A i A. Souvestre'ów w Dreźnie. Debiutowała (pod pseud. E. Palmy) ok. 1900 w Teatro Comunale, śpiewała potem w Teatro San Carlo w Lizbonie oraz w Modenie i Mediolanie; prasa wł. pisała z entuzjazmem o jej "boskim głosie" (cyt. za J. Prosnakiem). Po wyjściu za mąż ok. 1901 zamieszkała we Lwowie, ale dopiero w sez. 1905/06 występowała w zespole opery T. Miejskiego (odtąd używała pseud. Oleska). Śpiewała partie: Amneris ("Aida"), Jadwigi ("Straszny dwór"), Ortrudy ("Lohengrin"), Magdaleny ("Rigoletto") oraz Dalili ("Samson i Dalila") prezentując "jednolitą, doskonałą kreację, w której podziwiano muzykalność i głos, piękną grę, szlachetne, malownicze pozy" (F. Pajączkowski). W maju 1906 w Krakowie wzięła udział w koncercie kompozytorskim W. Żeleńskiego (wykonywała fragm. opery "Stara baśń"), zaś latem występowała tam gościnnie z zespołem opery lwowskiej. W sez. 1906/07 nadal była solistką opery lwowskiej. Na sez. 1907/08 została zaangażowana do opery warsz., gdzie wyróżniła się świetnym wykonaniem partii: Herodiady ("Salome"), Fryki ("Walkiria"), Królowej ("Hamlet"), Anioła ("Demon"), tyt. w "Carmen", Leonory ("Faworyta") i Ulryki ("Bal maskowy"); śpiewała w niej także wymienione wyżej partie lwowskie. Miała dobre warunki scen. i duży talent dram., piękny i doskonale wyszkolony mezzosopran o rozległej skali, śpiewała więc także sopranowe partie dram. np. Santuzza ("Rycerskość wieśniacza"), Laura ("Gioconda"). Na pocz. 1909 śpiewała gościnnie w operze lwow.; potem występowała tam rzadko (podobno na skutek zatargów z L. Hellerem), np. w 1911 śpiewała Brunhildę ("Zmierzch bogów"). W 1907-10 występowała regularnie na koncertach Filharmonii Warsz., a w sez. 1909/10 także w warsz. T. Wielkim. W październiku 1910 otworzyła we Lwowie szkołę śpiewu. Po 1912 zrezygnowała z kariery scen. i zajęła się wyłącznie pracą pedagogiczną. Jej mieszkanie we Lwowie było miejscem spotkań towarzyskich i artyst. wybitnych pol. śpiewaków, muzyków i młodych adeptów sztuki wokalnej. Po 1945 uczyła śpiewu w Krakowie. Jej wychowankiem był min. A. Hiolski.
Bibl: Almanach, Lwów 1911 (il.); Lwow. Noworocz. Teatr. 1907. 1909 (il.); Pajączkowski: Teatr lwow.; Reiss: Almanach muz. Krakowa; T. pol. 1890-1918, zabór ros. (il.); T. pol. 1890-1918, zabór austr. i pruski; Dz. Pol. 1909 nr 151; Kur. Warsz. 1907 nr 241, 266, 284, 285, 299, 324, 341, 345, 360, 1908 nr 43, 46, 165; Prz. Muz. 1910 nr 20, 1912 nr 3; Scena i Szt. 1907 nr 5, 1908 nr 39, 1909 nr 5, 1911 nr 8; Świat 1907 nr 39 (ii.); Tyg. Teatr. 1912 nr 12; Afisze, IS PAN; Akt zgonu nr 1809/69 USC Kraków-Śródmieście; Prosnak: T. Wielki; Informacje Felicji Misky-Chamskiej, Gliwice. Ikon.: Fot. - MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
