Jan Zakrzewski
ZAKRZEWSKI Jan, właśc. J. Klein (1 V 1874 Lwów - 1939 Warszawa), śpiewak, aktor, dyr. teatru. Ukończył gimn. we Lwowie. Od ok. 1893 występował jako chórzysta na scenie lwow.; działał też w T. Miłośników Sceny we Lwowie. W 1898 występował w zespole B. Mareckiego w Częstochowie, od maja do września 1899 w T. Letnim "Rusałka" w Lublinie pod dyr. S. Sarnowskiego, w marcu 1900 w zespole B. Mareckiego w Radomiu, latem tego roku w warsz. t. ogr. Bagatela, potem z zespołem J. Myszkowskiego w Lublinie i Sosnowcu (1904) oraz w Kijowie (listopad 1905). Od czerwca 1906 grał w t. na Mokotowie w Warszawie pod kier. W. Adlera. W 1906-08 należał do zespołu F. Felińskiego i występował pod jego dyr. m.in. w Ciechocinku, Płocku, Włocławku. Jesienią 1908 zorganizował własny zespół, którego występy miały się rozpocząć 29 IX tego roku w Kaliszu; impreza trwała jednak b. krótko, bo jeszcze w tym samym roku Z. zaangażował się do T. Polskiego w Poznaniu, gdzie pozostał do 1911. W 1911 występował w Lublinie, następnie w Warszawie: w 1912 (latem) w t. na Dynasach, w sez. 1914/15 najpierw w T. Zjednoczonych i Elizeum, potem w T. Udziałowym, od czerwca 1915 w T. Dla Wszystkich (tu też reżyserował). W 1915 jako poddany austr. został ewakuowany do Rosji. Do 1918 przebywał w Saratowie i Astrachaniu i organizował tam pol. przedstawienia. W sez. 1918/19 występował w Lublinie, w 1921-22 w Grudziądzu, następnie w Warszawie: w T. Dramatycznym (sez. 1922/23), T. Praskim (sez. 1924/25) oraz T. Polskim i T. Małym (sez. 1925/26), z kolei w Łodzi w T. Popularnym (sez. 1928/29), a w sez. 1929/30 w T. Miejskim w Grudziądzu, gdzie 8 V 1930 obchodził jubileusz trzydziestopięciolecia pracy scenicznej. W 1932-39 występował sporadycznie w Warszawie, najczęściej w T. Polskim i T. Małym, niekiedy w T. Narodowym. Dysponował dobrym głosem tenorowym i korzystnymi warunkami zewnętrznymi. Był cenionym śpiewakiem; występował gł. w repertuarze operetkowym. Ważniejsze partie w operetkach: Eisenstein ("Zemsta nietoperza"), Orfeusz ("Orfeusz w piekle"), Szczoteczka ("Bursze"), Achilles ("Piękna Helena"), Książę Roderyk ("Sztygar"), Markiz Imar ("Gejsza") i w operach: Jontek i Dziemba ("Halka"), Kazimierz ("Hrabina"), Alfred ("Traviata"), Książę Leopold ("Żydówka"). Przez cały okres swej pracy scen. grał też niewielkie role dram., m.in. Radosta ("Śluby panieńskie"), a w latach trzydziestych już tylko epizody w repertuarze dram., np. Ojca Bigorre ("Papa"). Występował w filmach polskich.
Bibl.: Jewsiewicki: Materiały; Lorentowicz: T. Polski; Olszewski: Z kronik teatr, (tu mylnie w indeksie: Józef Z.); 75 lat T. Pol. w Poznaniu s. 382, 384, 388; Pam. teatr. 1963 z. 1-4 (Straty osobowe t. pol.); Scena i Sztuka 1908 nr 40; Scena pol. 1930 z. 10; Afisze i programy, IS PAN; J. Galewski: Pamiętnik, IS PAN; Straus: Repertuar 1914-15, 1915-16.
Film.: 1933 - Wyrok życia; 1934 - Przeor Kordecki-Obrońca Częstochowy.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
