Wacław Zdanowicz
ZDANOWICZ Wacław (28 IX 1891 Abramowsk k. Wilna - 7 XI 1958 Wrocław), aktor, śpiewak, reżyser, dyr. teatru. Był mężem aktorki Józefiny Bolskiej. Szkołę średnią ukończył w Wilnie. Następnie studiował filozofię na uniw. w Petersburgu, ale studia przerwał i zaczął pracować jako urzędnik w Sądzie Okręgowym w Wilnie. Równocześnie uczył się śpiewu w konserwatorium Tow. Śpiewaczego "Lutnia" i występował w przedstawieniach organizowanych w Wilnie przez "Lutnię", m.in. w partiach Jontka ("Halka") i Josziego ("Cygańska miłość"). Od 1911 występował w t. wil., w 1912 w Sosnowcu w zespole H. Czarneckiego, wsez. 1912/13 w Kaliszu pod dyr. J. Myszkowskiego, w sez. 1913/14 w T. Polskim w Poznaniu. W 1915-16 wraz z red. "Gazety Kaliskiej" Antonim Radwanem prowadził w Kaliszu t. ogr. (p.n. T. Letni), w którym wystawiano gł. operetki, ale także komedie. W 1916-18 występował w Lublinie w t. Wesoły Ul, w sez. 1919/20 tamże w T. Wielkim. Od 1920 do 1931 pracował na scenach warsz. t. operetkowych i rewiowych: w 1920 w t. Czarny Kot, w sez. 1921/22 w T. Nowym, w sez. 1922/23 w t. Qui Pro Quo, w 1923-26 w T. Nowości, gdzie także zaczął pracę reżyserską; w czerwcu 1924 był na gościnnych występach w T. Letnim w Wilnie. W sez. 1926/27 występował w t. Qui Pro Quo, w 1927 w t. Nietoperz i t. Wodewil. W 1929 (od 5 VI) kierował teatrzykiem w ogródku Bagatela a od października do grudnia t. rewiowo-operetkowym Chochlik. W 1930-31 występował na scenach t. i kino-teatrów: Znicz, Wielka Rewia, Bagatela i Hollywood. W Warszawie odnosił wiele sukcesów scen. i zyskał popularność jako dobry wodewilista, doskonały tancerz, pełen humoru i lekkości wykonawca ról amantów w operetkach. Śpiewał partie tenorowe, takie jak: Jefferson ("Orłow"), Iwo ("Katia tancerka"), Książę Borys ("Księżniczka Olala"), Kophra ("Perły Kleopatry"), Nicolo ("Marietta"), Scrop ("Rozwódka"), Frycek ("Japonka").
W sierpniu 1931 wraz ze swą żoną J. Bolską wyjechał do USA na zaproszenie Polonii amer. (zaangażowany przez dyr. T. Markt Place w Cleveland). W Stanach Zjednoczonych przebywał do 1934; występował tam i reżyserował pol. przedstawienia (z udziałem amatorów i artystów zawodowych), m.in. w Cleveland, Detroit, Chicago, Buffalo, Milwaukee, Nowym Jorku, Filadelfii, Bostonie. Po powrocie do Warszawy występował w 1934 w T. Kameralnym, następnie w T. Letnim oraz w t. rewiowych Hollywood (1935), Cyrulik Warszawski (1935, 1936) i w repertuarze operetkowym w T. Wielkim (1936, 1937). W 1937-38 odbywał tournee po kraju z zespołem słynnych gwiazd rewii i operetki. W 1938 występował w warsz. t. Wielka Rewia, grał także w komediach w T. Narodowym i Kameralnym. Przed II wojną świat. zajmował stanowisko inspektora kulturalno-oświatowego zespołów amatorskich Naczelnej Dyrekcji Lasów Państw, i kierownika artyst. teatr. zespołu objazdowego tej instytucji. Podczas II wojny świat. przebywał w Warszawie, gdzie w 1940-44 występował w jawnych t. rewiowych: Kometa, Stara Mewa, Złoty Ul, Wodewil, Nowości. Brał udział w powstaniu warsz., po którym został wywieziony do obozu do Niemiec. Po wyzwoleniu w 1945 kierował T. Wielkim w Częstochowie; obchodził tu jubileusz trzydziestolecia pracy scenicznej. W tymże roku był też kierownikiem artyst. T. Żołnierskiego I Korpusu Pancernego w Gliwicach. W sez. 1945/46 pracował jako aktor i reżyser w T. Miejskim w Opolu, a od 1946 we Wrocławiu: w T. Miejskim (sez. 1946/47), T. Dolnośląskim (1947-49) i w T. Młodego Widza (od 1957 T. Rozmaitości), w którym pracował od 1949 do zgonu. Na scenach Wrocławia obchodził dwa jubileusze: 1 II 1949 -trzydziestopięciolecie w roli Nonancourta ("Słomkowy kapelusz"), a 3 V 1958 - czterdziestopięciolecie w roli Kawalerskiego ("Ciotunia"). Po II wojnie świat. grał z powodzeniem charakterystyczne role w komediach. Najlepsze z nich: Mazurkiewicz ("Żołnierz królowej Madagaskaru"), Orgon ("Świętoszek"), Radost ("Cudzoziemczyzna"), Zielski ("Ostatnia wola"), Major ("Damy i huzary"), Gzymsik ("Romans z wodewilu"), Damazy Żegota ("Pan Damazy"), Dzieńdzierzyński ("Rozbitki"), Dyrektor Puchalski ("Imieniny pana dyrektora"). Był we Wrocławiu popularnym aktorem. Reżyserował tu także wiele przedstawień, przede wszystkim z pol. repertuaru komediowego (m.in. wszystkie wymienione wyżej sztuki A. Fredry, w których grał). W okresie międzywojennym występował też w pol. filmach, m.in. w "Przed sądem" (1922), "Niewolnicy miłości" (1923), "Uśmiechu losu" (1927), "Amerykańskiej awanturze" (1936).
Bibl.: Misiorny: Teatry Ziem Zachodnich (il.); Sempoliński: Wielcy artyści (il.); Pam. teatr. 1963 z. 1-4 (A. Wysiński s. 188, 190, 192, 193); Sł. pol. 1958 nr 52, 99, 105, 267; Teatr 1958 nr 17, 23 (il.); Czterdziestolecie pracy scenicznej Józefiny Bolskiej i czterdziestopięciolecie pracy scenicznej Wacława Zdanowicza, Wrocław 1958 (program Państw. T. Rozmaitości we Wrocławiu; tu il.); Afisze i programy, IS PAN.
Ikon.: Fot. pryw. i w rolach - IS PAN, MTWarszawa.
Film.: 1935 - Dodek na froncie; 1936 - Papa się żeni; 1937 - Dziewczyna szuka miłości, Ułan księcia Józefa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
