Ludmiła Szretter
SZRETTER Ludmiła, zamężna Zołędziowska (30 IX 1909 Rostów nad Donem - 26 XI 1977 Blachownia k. Częstochowy), śpiewaczka, aktorka, Była córką Gustawa Sz., inżyniera, i Olgi z Kałużyńskich. Dzieciństwo spędziła w Moskwie. W 1921 przyjechała z rodziną do Warszawy. W 1926 ukończyła gimn. i od 1928 uczyła się w klasie śpiewu A. Comte-Wilgockiej w warsz. szkole muz., którą ukończyła z wyróżnieniem w 1934. W 1930-31 brała udział w koncertach szkolnych organizowanych przez E. Poredę. Od 1932 występowała jako solistka na koncertach Stow. Miłośników Dawnej Muzyki, w PR, a także w pryw. salonach. Na scenie debiutowała w lecie 1935 w roli Infantki ("Przygoda w Grand Hotelu") w warsz. t. Wielka Rewia, nast. grała tam Georgette ("Kawiarenka"). Od stycznia do maja 1936 występowała w operetce w Bydgoszczy, a od września t.r. do wybuchu wojny w warsz. T. Wielkim, gdzie śpiewała partie sopranowe w operach i operetkach takie, jak: Micaela ("Carmen"), Siebel ("Faust"), Ksenia ("Borys Godunow"), Kupidyri ("Orfeusz w piekle") i Jessie ("Słońce Meksyku"). W pierwszych latach okupacji niem. występowała w jawnych t. w Warszawie: Nowy Miraż, Variete Kometa, Niebieski Motyl, Wesoła Banda. Po powstaniu warsz. została wywieziona do Niemiec. Po wojnie zamieszkała w Łodzi; współpracowała z zespołami objazdowymi i śpiewała na koncertach estradowych. W sez. 1948/49 była solistką Opery Dolnośląskiej we Wrocławiu (m.in. partia Frasquity w "Carmen"); grała też rolę Margrabiny de Dubonnet ("Słomkowy kapelusz") we wrocł. T. Polskim. Od 1949 do przejścia na emeryturę 30 IX 1969 była aktorką T. im. Mickiewicza w Częstochowie (do 1957 pn. T. Dramatyczny); w teatrze tym 12 IV 1965 obchodziła jubileusz trzydziestolecia pracy artystycznej. Była aktorką charakterystyczną, dysponującą bogatą vis comica, którą wykorzystywała swobodnie, ale oszczędnie, obdarzając grane postacie ciepłem i pobłażliwością. W 1951 śpiewała ostatnią swą partię w repertuarze muz., Stellę w "Swobodnym wietrze". Do najlepszych jej ról dram. należały: Weronika ("Porwanie Sabinek"), Donna Inez ("Zielony Gil"), Elmira ("Świętoszek"), Puchalska ("Imieniny pana dyrektora"), Kłaczkowska ("Romans z wodewilu"), Plotkiewiczowa ("Szkoła obmowy"), Eugenia ("Tango"), Radczyni ("Wesele").
Bibl.: Almanach 1977/78; Formanowicz; Kwaśniewski: Album; Życie teatr, w Częstochowie; Sempoliński: Wielcy artyści; Kur. Warsz. 1935 nr 252, 1937 nr 118, 241, 1939 nr 233; Pam. Teatr. 1963 z. 1-4 s. 188-197; Tyg. Powsz. 1978 nr 8; Afisze, programy (m.in. program "Ktoś nowy" z t. częstochowskiego, 1965; il.), wycinki prasowe, IS PAN; Akta (tu fot.), ZASP.
Ikon.: Fot. - Arch. Dok. Mech., IS PAN, MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
