Stanisław Śliwiński
ŚLIWIŃSKI Stanisław Jan (8 V 1882 Kraków - 17 XI 1972 Poznań), aktor, reżyser, dyrektor teatru. Był synem Jana Ś. i Marii z Czyżewskich, mężem aktorki Pauliny Ś. z domu Mossig. Po ukończeniu gimn. rozpoczął studia prawnicze na Uniw. Jagiell., ale przerwał je. Przygotowany na scenę przez M. Trapszę, debiutował, wg własnej relacji, w warsz. T. Ludowym w 1902. W sez. 1902/03 występował zapewne w Lublinie, w 1904 w Płocku, w 1905 z własnym zespołem był m.in. w Sosnowcu. W 1908-10 należał zapewne (choć źródła nie podają imienia) jako "komiczny amant i wodewilista" do zespołu E. Majdrowicza, odwiedzającego m.in. Busko, Sosnowiec i Kalisz. W 1913 zapewne występował w Mińsku Litewskim. W sez. 1914/15 grał i śpiewał w operetkach w T. Artystycznym w Warszawie. W sez. 1919/20 występował w warsz. t. Miraż, wiosną 1921 w Płocku z zespołem objazdowym Min. Spraw Wojskowych. W 1921 prowadził we Lwowie kabaret Bagatela, a w 1922-24 t. Ul. W 1925 reżyserował operetki w warsz. T. Popularnym, a w lecie kierował objazdowym zespołem operetkowym, z którym był m.in. w Kaliszu i Płocku. Od kwietnia 1926 do lutego 1927 był kier. artyst. t. Mignon w Warszawie, a od czerwca do listopada t. Eldorado. Od października 1928 do kwietnia 1929 był kier. artyst. t. Kometa w Warszawie, a przez pewien czas także kier. zrzeszenia w t. Znicz. Od czerwca 1929 do lutego 1930 kierował Operetką Lucy Messal, a następnie do maja 1930 i od listopada 1930 do marca 1931 Operetką Warszawską; w lipcu i sierpniu 1931 kierował zespołem rewii i operetki w t. Kometa, a od października 1933 do lutego 1934 operetkowym T. Artystycznym. W 1935 zapewne on grał dorywczo w T. Letnim. Podczas II wojny świat., pracował jako urzędnik w Warszawie. W 1944 wstąpił do wojska, objął kierownictwo T. Dramatycznego II Armii Wojska Pol., który m. in. dał 11 II 1945 pierwsze po wyjściu wojsk niem. przedstawienie w Łodzi. Od jesieni 1945 do 1947 kierował półamat. T. Okręgowego Domu Żołnierza w Poznaniu. W 1948-49 występował tam w T. Nowym i w Komedii Muzycznej. W 1949-52 był aktorem T. im. Żeromskiego w Kielcach, gdzie 20 XI 1952 obchodził jubileusz pięćdziesięciolecia pracy w roli Jaskrowicza ("Grzech"). Od 1953 do 1963 należał stale do zespołu T. Polskiego w Poznaniu, nast. przeszedł na emeryturę. Od 1970 przebywał w Schronisku Artystów Weteranów Scen Pol. w Skolimowie.
W pocz. okresie grał drobne role w dramacie, jak np. Adolf ("Wesele Fonsia"), Maks ("Gniazdo rodzinne"), później zyskał pewną popularność jako aktor charakterystyczny w wodewilach i operetkach, m.in. Książę ("Księżniczka czardasza"), Pułkownik ("Bohaterowie") oraz kuplecista w rewiach. Znany był jednak przede wszystkim jako rzutki i sprawny organizator zespołów operetkowych i rewiowych. Po II wojnie świat. wrócił na sceny dram. i grał m.in. takie role, jak: Kapral ("Słomkowy kapelusz"), Burmin ("W pewnym mieście"), Biegunka ("Chory z urojenia"), Pan Grandet ("Eugenia Grandet"), Grzegorz ("Kordian"), Don Tenorio ("Don Juan, czyli miłość do geometrii").
Bibl.: Almanach 1972/73; Kaszyński: Teatralia; Kaszyński: Teatr łódz.; Krasiński: Warsz. sceny; Olszewski: Z kronik teatr.; Sempoliński: Wielcy artyści; Głos Wielk. 1953 nr 35, 1972 nr 276; Scena i Szt. 1908 nr 35; Teatr 1952 nr 21 (il.); Akta (tu fot.), ZASP; Akta, T. Polski Poznań; Programy i afisze, IS PAN; Programy, MTWarszawa (m.in. program jubileuszu pięćdziesięciolecia S.; il.). Ikon.: Fot. - Arch. Dok. Mech., IS PAN.
Nagrania: Rola - Red. Dok. Inf. PR.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
