Amelia Szymańska
SZYMAŃSKA Amelia (6 VI 1894 Warszawa - 27 V 1969 Warszawa), aktorka. Była córką Rozalii i Tomasza Sz., siostrą -> Natalii Szymańskiej. Gry aktorskiej uczyła się pod kier. J. Leśniewskiego. Występy rozpoczęła, wg podanych przez nią informacji, w 1918 w T. Powszechnym w Warszawie. W sez. 1922/23 występowała w T. Miejskim w Bydgoszczy, nast. we Włocławku, w Lesznie Wielkopolskim w T. Zjednoczonych Miast (z tym zespołem w Kaliszu 1923), potem podobno w Lublinie, w t. objazdowym w Poznaniu, w Częstochowie. W sez. 1932/33 grała w Płocku, później w dorywczych zespołach objazdowych. Podczas II wojny świat. nie pracowała w teatrze. W 1946-47 występowała podobno w T. Jaskółka w Warszawie, w 1948 była w T. Małym w Szczecinie. W 1949 grała w Warszawie: w T. Placówka oraz Ludowym T. Muzycznym, potem w zespołach ARTOS-u; w 1951 była zaangażowana w T. Powszechnym. Od 1952 do 1956 występowała w T. Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, w 1956-57 w T. Ziemi Mazowieckiej w Warszawie, a od 1958 ponownie w Zielonej Górze, gdzie 31 XII 1962 uzyskała emeryturę, ale jeszcze przez pewien czas grywała. Następnie mieszkała w Radości k. Warszawy. Jej repertuar przedwojenny nie jest znany. Po wojnie grała takie role, jak: Mroczyńska ("Szczęście Frania"), Dyndalska ("Damy i huzary"), Matka ("Chirurg"), Wdowa ("Balladyna"), Pułkownikowa ("Panna mężatka"). C. Skołuda pisał, że w roli tyt. w "Matce" K. Ćapka była "oszczędna i skupiona w tragizmie".
Bibl.: Almanach 1968/69; Formanowicz; Kaszyński: Teatralia; Teatr 1956 nr 5 (C. Skołuda, il.); Akta (tu fot.), ZASP; Akta, ZUS Warszawa; Programy, IS PAN.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
