Barbara Kościeszanka-Lipińska
KOŚCIESZANKA Barbara, także Nelly, z Kołakowskich, zamężna Lipińska (23 XII 1900 Łódź - 23 II 1974 Warszawa), aktorka. Była córką Konstantego i Kazimiery Kołakowskich. Na scenie używała pseud. Kościeszanka. Zaczęła występować w sez. 1919/20 w T. Polskim w Łodzi i pozostała tam do sez. następnego. W sez. 1921/22 występowała w T. im. Bogusławskiego w Warszawie, m.in. jako Zofia ("List" A. Fredry), Pacholę ("Dziady"), Tosia ("Dziewiczy wieczór"), w 1922-24 w T. Polskim, Małym i Komedia. Nazywano ją wtedy "uroczą artystką dramatyczną", która "gra urodą i wdziękiem", ale nie ujawnia "postępów technicznych" ("Przegląd Teatralny i Filmowy"). Na sez. 1924/25 przeniosła się do T. Polskiego w Poznaniu. W sez. 1926/27 występowała w Warszawie w T. Ćwiklińskiej i Fertnera oraz w T. Małym, w lecie 1927 w zespole objazdowym K. Adwentowicza, m.in. w Kaliszu, w sez. 1927/28 w warsz. t. rewiowych (Nowe Perskie Oko, Morskie Oko). Potem, przez kilka lat (do 1933) z powodu choroby nie występowała. Od sierpnia 1933 grała w warsz. T. Narodowym w "Obiedzie o ósmej"; później w 1934-36 występowała na scenach TKKT, a od 1936 do 1939 w T. Narodowym, Nowym i Letnim. W październiku 1933 występowała też w kierowanym przez T. Trzcińskiego T. Rozmaitości. W 1945 została zaangażowana do T. Studio w Łodzi, w sez. 1945/46 występowała w łódz. T. Wojska Pol., 1948/49 w warsz. T. Klasycznym, 1949/50 w T. Współczesnym, w 1950-68 w T. Ludowym. Obdarzona wybitną urodą w młodości grała amantki, potem drugorzędne role charakterystyczne. Niektóre z ról: Ira ("Wywczasy Don Juana"), Franciszka ("Pomysł panny Franciszki"), Hrabina de la Tour ("Prawo pocałunku"), Amelia ("Szkoła kokot"), Cecylia ("Serce"), Alda ("Dowód osobisty"), Baronowa ("Przygody dobrego wojaka Szwejka"), Starościna ("Konfederaci barscy").
Bibl.: Almanach 1973/74; Lechoń: Świat teatru; Lorentowicz: T. Polski; Słonimski: Gwałt; T. Nowy 1949-84; Kur. Warsz. 1922 nr 280, 1924 nr 207, 342-343, 1926 nr 281, 1927 nr 135, 146, 172, 1928 nr 135, 1933 nr 214, 280, 1936 nr 270; Pam. Teatr. 1965 z. 2 s. 182, 1972 z. 1 s. 84-88; Prz. Teatr, i Film. 1924 nr 7, 9 (il. i cyt.); Afisze, Uniw. w Poznaniu; Akta (tu fot.), ZASP; Programy, IS PAN, MTWarszawa.
Ikon.; Fot. - Arch. Dok. Mech., IS PAN, MTWarszawa, ZASP.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
