Kalendarium

Warszawa, teatr Elizeum (przy ul. Karowej): światowa prapremiera Dybuka Szymona An-skiego, dana w języku jidysz przez Trupę Wileńską; reżyserował Dawid Herman.  W obsadzie: Miriam Orleska (Lea) i Abraham Morewski (Reb Azriel z Miropola), Aleksander Stein (Chanan), Noah Nachbusch (Meszulach – posłaniec Boży). Sztukę zagrano ponad 300 razy, również w innych miastach Polski, a także za granicą, m.in. w Wiedniu i Rumunii. 

„...Po rewolucji 1917 roku i zdobyciu władzy przez bolszewików, An-ski musiał znowu uciekać – przede wszystkim dlatego, że był członkiem socjalistycznego Bundu, demokratą i wrogiem wszelkiego rodzaju dyktatury. Pierwszym etapem ucieczki było Wilno, gdzie wszedł w kontakt z teatrem Trupa Wileńska.
Na jej właśnie prośbę zrekonstruował zaginioną oryginalną wersje Dybuka w jidysz, i tu doznał życiowego rozczarowania, bo pod długich dyskusjach zespół odrzucił jego dzieło. Zabolało go to tym bardziej, że grupa nie rozumiejąc rzeczywistych intencji autora, uznała sztukę za zacofaną i reakcyjną w formie i treści, a autora za obrońce konserwatyzmu religijnego, całkowicie zapominając, kim An-ski był i o jakie ideały walczył przez całe życie. Autor opuszcza w pośpiechu Wilno, osiada w Otwocku, gdzie wyczerpany psychicznie i fizycznie chorobą, umiera w 1920 roku. Nie doczekał się więc za życia rehabilitacji jako autor dramatyczny. Trupa Wileńska, dręczona wyrzutami sumienia i poczuciem krzywdy wyrządzonej autorowi, po czterech tygodniach intensywnych prób wystawia Dybuka, odnosząc swój największy sukces artystyczny i wywołując entuzjazm krytyki i publiczności...”

(Włodzimierz Herman, Mój dybuk. W poszukiwaniu tożsamości: drogi, bezdroża, dygresje, Warszawa 2017, s. 96–97.)