Kalendarium

Paryż, Opera: prawykonanie Niemej z Portici (La Muette de Portici), pięcioaktowej opery Daniela François Aubera (libr. Eugène Scribe i Germain Delavigne, chor. Jean-Louis Aumer, reż. Jacques Solomé, kost. Hippolyte Lecomte), pierwszej wielkiej opery historycznej romantyzmu. Autorem scenografii był Pierre-Luc Charles Cicéri (1782–1868), uznawany za jednego z najwybitniejszych scenografów tej epoki. Masaniella zagrał Adolphe Nourrit. Jako Fenella wystąpiła utalentowana aktorsko tancerka Lise Noblet – była to pierwsza w dziejach opery niema rola główna, bohaterka wyrażała się jedynie za pomocą pantomimy. 

Akcja opery, inspirowana wydarzeniami historycznymi, rozgrywa się w 1647 w królestwie Neapolu, którym władał wówczas hiszpański wicekról. Jego syn Alfonso uwiódł dziewczynę z ludu, niemą Fenellę, która została uwięziona, by uniknąć skandalu. Alfonso żeni się bowiem z księżniczką Elvirą. Gdy o sprawie dowiedział się brat Fenelli, Masaniello (rybak z Portici) wznieca antykrólewskie powstanie (zob. streszczenie, tekst polski).

Chociaż ani Auber, ani Scribe nie należeli do gorliwych rewolucjonistów, Niema z Portici odegrała ważną rolę w europejskich niepokojach początku lat 30. XIX stulecia. W Francji epoki Restauracji, gdzie do rzadkości należało prezentowanie w teatrze scen rewolucji, cenzura żądała, by do ostatniego chóru Niemej… wprowadzić skierowaną do władcy prośbę ludu o łaskę. Czujność była uzasadniona – za dwa lata, w lipcu 1830 w Paryżu okazało się, że opera Aubera wyrażała nastroje społeczne. Premiera w Théâtre de la Monnaie w Brukseli, 25 sierpnia 1830, stała się detonatorem rewolucji, która przyniosła niepodległość Belgii.

Polityczne znaczenie miała również prapremiera polska w Teatrze Narodowym, w dobie powstania listopadowego (15 stycznia akty I–III; 3 maja 1831 całość).