25 listopada 1967
Premiera Dziadów w reż. Kazimierza Dejmka
Warszawa, Teatr Narodowy: premiera Dziadów Adama Mickiewicza w układzie tekstu i reżyserii Kazimierza Dejmka, scenografii Andrzeja Stopki, w opracowaniu muzycznym Stefana Sutkowskiego, z Gustawem Holoubkiem w roli Konrada. Kazimierz Opaliński – Guślarz, Józef Duriasz – Ks. Piotr, Zdzisław Mrożewski – Senator, Barbara Rachwalska – Rollisonowa.
Inscenizację swą wyprowadził Dejmek z ludowej obrzędowości i tradycji teatru staropolskiego odtwarzanej w Narodowym wraz ze Stopką. Na końcu Wielkiej Improwizacji spod podestu wyłaniała się spora grupa Diabłów, a w bocznych mansjonach pojawiały się dwa Anioły i dwóch Archaniołów. Widzenie ks. Piotra było wygłaszane na tle ołtarza ukazującego pośrodku świętych obcowanie, a na bocznych skrzydłach sceny z życia Jezusa od narodzin do zmartwychwstania. W głębi, za podestem, stał tłum chłopów, a na pierwszym planie stawała grupka dzieci z szopką i gwiazdą.
Publiczność reagowała jednak najsilniej na kwestie antyrosyjskie nadając im współczesny podtekst polityczny. Po sześciu przedstawieniach pod wpływem presji władz Dejmek zmienił zakończenie zamiast obrazu Konrada w kajdanach wprowadzając Guślarza obwieszczającego koniec dziadów.
Spektakl został zagrany zaledwie 11 razy, ale po zdjęciu z afisza na polecenie władz komunistycznych zorganizowano jeszcze trzy prezentacje zamknięte dla aktywu PZPR.
Mówiona encyklopedia teatru polskiego
30 stycznia - Dziady '68 by Instytut Teatralny on Mixcloud
Rafał Węgrzyniak
