Kalendarium

Warszawa: minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Janusz Jędrzejewicz wydał rozporządzenie, na mocy którego z Oddziału Dramatycznego przy Konserwatorium Muzycznym w Warszawie utworzono samodzielną jednostkę – Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej (PIST). Była to pierwsza państwowa, samodzielna, wyższa szkoła teatralna (bez praw akademickich). Nauka trwała trzy lata, od kandydatów wymagano co najmniej tzw. małej matury. „Był to moment przełomowy w rozwoju naszego szkolnictwa teatralnego” (Zbigniew Wilski). 

Powstanie PIST było wynikiem długoletnich zabiegów kilku osób ze środowiska teatralnego, głównie Aleksandra Zelwerowicza i Leona Schillera. Ważne znaczenie miało także objęcie stanowiska naczelniaka Wydziału Sztuki MWRiOP przez krytyka teatralnego, wykładowcę historii teatru w Oddziale Dramatycznym konserwatorium – Władysława Zawistowskiego.

15 września 1932 na stanowisko dyrektora PIST powołany został Aleksander Zelwerowicz, który piastował tę funkcję do października 1936 (jego następcami byli kolejno: Stanisław Adamczewski, Jadwiga Turowicz i Władysław Zawistowski). W 1933 powołano wydział sztuki reżyserskiej – drugi na świecie (po moskiewskim GITIS) wydział systematycznie kształcący reżyserów. Jego kierownikiem został Leon Schiller (Zelwerowicz kierował wydziałem aktorskim). W 1935 PIST otrzymał dostosowaną do swoich potrzeb siedbę przy ul. Trębackiej 10 (zbombardowaną w 1939). W czasie okupacji hitlerowskiej działał w konspiracji. Po wojnie Zelwerowicz odtwarza PIST w Łodzi, z siedzibą w Pałacu Poznańskich. W 1946 Minister Kultury i Sztuki likwiduje PIST, tworząc na jego miejsce Państwową Wyższą Szkołę Teatralną w Warszawie z tymczasową siedzibą w Łodzi.

Bibliografia

•  Zbigniew Wilski, Polskie szkolnictwo teatralne 1811–1944, Wrocław 1978;
• „Pamiętnik Teatralny” 1995 z. 1–2 [na s. 3–144 teksty o PIST autorstwa Edwarda Krasińskiego, Lidii Kuchtówny, Barbary Osterloff, Aleksandra Bardiniego, Anny Mieszkowskiej, Bohdana Korzeniewskiego, Jerzego Timoszewicza, Barbary Lasockiej, Jana Świderskiego, Andrzeja Łapickiego, Leona Góreckiego, Zbigniewa Zapasiewicza i Jerzego Jackla]