Autor: Paweł Płoski
frekwencja
Stosunek liczby sprzedanych biletów do liczby miejsc na dany spektakl. Liczba miejsc na dany spektakl ujmowana przy liczeniu frekwencji nie musi stanowić rzeczywistej liczby wolnych miejsc. Niekiedy teatry nie sprzedają biletów na miejsca o słabej widoczności, straponteny czy miejsca na schodach. Zatem 100% sprzedanych biletów nie oznacza, że wszystkie miejsca są zajęte. W takich przypadkach frekwencja osiąga wynik ponad 100%, ponieważ sprzedaż ujmuje także widzów wchodzących na wejściówki (tańsze bilety bez oznaczonych miejsc), zajmujących dowolne, możliwe miejsca na widowni.
Frekwencja i liczba widzów należą do podstawowych mierników ilościowych efektów działalności teatru, są jednymi z głównych wskaźników branych pod uwagę przez organizatora instytucji przy ocenie działalności teatru publicznego.
Zdaniem Hanny Trzeciak, frekwencja może stanowić miarę wykorzystania potencjału usługowego teatru: „gdyby za jednostkę usługową przyjąć doświadczenie kulturalne widza, to zdolności usługowe teatru w sezonie artystycznym (liczba dostępnych miejsc) można by określić jako iloczyn liczby przedstawień oraz liczby miejsc na każdym przedstawieniu. Przez zdolność usługową rozumie się maksymalną liczbę usług (doświadczeń kulturalnych), którą można wykonać w danej jednostce czasu (sezon artystyczny), przy optymalnym wykorzystaniu czynników produkcji” [Trzeciak 2012: 118].
Podstawowym źródłem statystycznej wiedzy o całości publiczności teatralnej są dane gromadzone przez Główny Urząd Statystyczny. Informacje GUS pozwalają śledzić dynamikę zmian widowni, jednak na ich podstawie nie można odpowiedzieć na pytanie o faktyczną liczbę osób stanowiących publiczność teatralną w Polsce. Ponadto GUS nie ujmuje danych z wszystkich teatrów. Swoistą „teatralną szarą strefę” tworzą spektakle organizowane dla przedszkoli i szkół (często w ich siedzibie), których nie odnotowują żadne statystki.
Liczbę widzów próbuje się ustalić za pomocą sondaży. Według badań Instytutu Kultury przy MKiS w 1988 liczba odwiedzających teatry wynosiła 22%, w 1992 spadła do 18% i ustabilizowała się na tym poziomie, czego dowodem są ankiety pracowni badań opinii TNS, która regularnie przeprowadza sondaż dotyczący uczęszczania Polaków do teatru – wg badań latach 2010–2014 w teatrze w ciągu roku bywało 16 – 18 % Polaków.
Widownia teatralna (wg danych GUS)
Lp. | lata | ludność ogółem (w tysiącach) |
widownia teatralna ogółem |
w tym | częstotliwość odwiedzin teatru w roku |
|
dramatyczne | lalkowe | |||||
1 | 1946 | 23 900 | - | - | - | - |
2 | 1947 | 23 800 | - | - | - | - |
3 | 1948 | 24 200 | - | - | - | - |
4 | 1949 | 24 600 | 7 509 | 6 856 | 653 | 0,31 |
5 | 1950 | 25 000 | 9 196 | 8 062 | 1 134 | 0,37 |
6 | 1951 | 25 500 | 8 572 | 7 426 | 1 146 | 0,34 |
7 | 1952 | 26 000 | 10 139 | 8 970 | 1 169 | 0,39 |
8 | 1953 | 26 500 | 11 280 | 9 758 | 1 522 | 0,43 |
9 | 1954 | 27 000 | 11 594 | 9 312 | 1 862 | 0,43 |
10 | 1955 | 27 500 | 11 458 | 9 166 | 2 292 | 0,42 |
11 | 1956 | 28 000 | 10 358 | 8 327 | 2 031 | 0,37 |
12 | 1957 | 28 500 | 9 931 | 7 950 | 1 981 | 0,35 |
13 | 1958 | 29 000 | 10 469 | 8 191 | 2 278 | 0,36 |
14 | 1959 | 29 500 | 10 529 | 8 258 | 2 271 | 0,36 |
15 | 1960 | 29 700 | 10 601 | 8 400 | 2 201 | 0,36 |
16 | 1961 | 30 100 | 11 136 | 8 767 | 2 369 | 0,37 |
17 | 1962 | 30 500 | 11 037 | 8 569 | 2 468 | 0,36 |
18 | 1963 | 30 900 | 10 113 | 7 795 | 2 318 | 0,33 |
19 | 1964 | 31 300 | 10 789 | 8 350 | 2 439 | 0,34 |
20 | 1965 | 31 500 | 10 350 | 7 885 | 2 465 | 0,33 |
21 | 1966 | 31 800 | 10 459 | 7 949 | 2 510 | 0,33 |
22 | 1967 | 32 000 | 10 252 | 7 919 | 2 333 | 0,32 |
23 | 1968 | 32 400 | 10 177 | 7 791 | 2 386 | 0,31 |
24 | 1969 | 32 600 | 9 872 | 7 542 | 2 330 | 0,3 |
25 | 1970 | 32 600 | 10 091 | 7 637 | 2 454 | 0,31 |
26 | 1971 | 32 800 | 9 811 | 7 432 | 2 379 | 0,3 |
27 | 1972 | 33 200 | 9 836 | 7 369 | 2 467 | 0,3 |
28 | 1973 | 33 500 | 9 727 | 7 261 | 2 466 | 0,29 |
29 | 1974 | 33 800 | 9 751 | 7 210 | 2 541 | 0,29 |
30 | 1975 | 34 100 | 10 011 | 7 465 | 2 546 | 0,29 |
31 | 1976 | 34 500 | 9 835 | 7 278 | 2 557 | 0,29 |
32 | 1977 | 34 800 | 9 934 | 7 361 | 2 573 | 0,29 |
33 | 1978 | 35 000 | 9 504 | 6 961 | 2 543 | 0,27 |
34 | 1979 | 35 400 | 9 171 | 6 664 | 2 507 | 0,26 |
35 | 1980 | 35 700 | 9 014 | 6 480 | 2 534 | 0,25 |
36 | 1981 | 36 000 | 7 793 | 5 564 | 2 229 | 0,22 |
37 | 1982 | 36 300 | 7 443 | 5 001 | 2 442 | 0,21 |
38 | 1983 | 36 700 | 7 800 | 5 339 | 2 461 | 0,21 |
39 | 1984 | 37 000 | 7 865 | 5 435 | 2 430 | 0,21 |
40 | 1985 | 37 300 | 7 813 | 5 416 | 2 397 | 0,21 |
41 | 1986 | 37 500 | 7 870 | 5 537 | 2 333 | 0,21 |
42 | 1987 | 37 700 | 7 612 | 5 333 | 2 279 | 0,2 |
43 | 1988 | 37 700 | 7 827 | 5 541 | 2 286 | 0,21 |
44 | 1989 | 38 000 | 7 082 | 4 908 | 2 174 | 0,19 |
45 | 1990 | 38 100 | 5 802 | 3 836 | 1 966 | 0,15 |
46 | 1991 | 38 300 | 4 839 | 3 240 | 1 599 | 0,13 |
47 | 1992 | 38 400 | 4 951 | 3 488 | 1 463 | 0,13 |
48 | 1993 | 38 500 | 5 115 | 3 691 | 1 424 | 0,13 |
49 | 1994 | 38 500 | 5 272 | 3 865 | 1 407 | 0,14 |
50 | 1995 | 38 600 | 4 972 | 3 681 | 1 291 | 0,13 |
51 | 1996 | 38 600 | 5 044 | 3 666 | 1 378 | 0,13 |
52 | 1997 | 38 700 | 5 634 | 4 271 | 1 363 | 0,14 |
53 | 1998 | 38 700 | 5 569 | 4 197 | 1 372 | 0,14 |
54 | 1999 | 38 700 | 5 577 | 4 241 | 1 336 | 0,14 |
55 | 2000 | 38 700 | 5 540 | 4 143 | 1 397 | 0,14 |
56 | 2001 | 38 300 | 5 128 | 3 870 | 1 258 | 0,13 |
57 | 2002 | 38 200 | 4 886 | 3 769 | 1 117 | 0,12 |
58 | 2003 | 38 200 | 4 826 | 3 752 | 1 074 | 0,12 |
59 | 2004 | 38 200 | 4 589 | 3 538 | 1 051 | 0,12 |
60 | 2005 | 38 200 | 4 754 | 3 759 | 995 | 0,12 |
61 | 2006 | 38 100 | 4 748 | 3 689 | 1 059 | 0,12 |
62 | 2007 | 38 100 | 4 922 | 3 759 | 1 163 | 0,13 |
63 | 2008 | 38 100 | 5 345 | 4 058 | 1 287 | 0,14 |
64 | 2009 | 38 200 | 5 329 | 4 029 | 1 300 | 0,14 |
65 | 2010 | 38 200 | 5 312 | 3 906 | 1 406 | 0,14 |
66 | 2011 | 38 500 | 5 121 | 3 801 | 1 320 | 0,13 |
67 | 2012 | 38 500 | 5 049 | 3 779 | 1 270 | 0,13 |
Źródło: GUS
Bibliografia
- Goban-Klas, Tomasz: Audytorium a publiczność – analiza wzajemnych relacji, „Studia Socjologiczne” 1968, nr 2;
- Hausbrandt, Andrzej: Publiczność teatralna w PRL – refleksja statystyczna, „Dialog” 1984, nr 7;
- Pawełczyńska, Anna: Publiczność teatralna w Polsce, [w:] Wprowadzenie do nauki o teatrze, t. 3: Odbiorcy dzieła teatralnego. Widz – krytyk – badacz, red. Janusz Degler, Wrocław 1978;
- Trzeciak, Hanna: Ekonomika teatru, Warszawa 2011;
- Zimnica-Kuzioła, Emilia: Światła na widownię: socjologiczne studium publiczności teatralnej, Łódź 2003;
- Żuber, Felicja: Publiczność teatralna: studium publiczności Teatru Polskiego w Warszawie, Warszawa 1992.