Autor: Agnieszka Marszałek
paludament
(ang. proscenium border, fr. manteau d’arlequin, wł. arlecchino, niem. Mantelsofitte)
Źródło: theatre-architecture.eu
Element dekoracji, tkanina udrapowana nad sceną, zwieńczenie scenografii mające niekiedy charakter iluzyjny (np. niebo, korony drzew), niekiedy zaś czysto dekoracyjny; stanowi zamknięcie kompozycji plastycznej sceny.
Termin używany w języku polskim pochodzi od łac. paludamentum, oznaczającego rzymski płaszcz drapowany i spinany na ramieniu. Inne nazwy: niebiosa, wierzch.
Paludament służy też do zasłonięcia urządzeń nadscenia, z którego są spuszczane i do którego są podciągane elementy dekoracji. Na ziemiach polskich po raz pierwszy stosowano paludament w teatrze Władysława IV na Zamku Królewskim w Warszawie w latach trzydziestych XVII w. Termin praktycznie tożsamy z sofitem, choć w polskich publikacjach teatralnych wymieniany odrębnie.
Bibliografia
- Cegieła, Anna: Polski słownik terminologii i gwary teatralnej, Wrocław 1992;
- Cegieła, Anna: Polskie słownictwo teatralne 1765–1965, Wrocław 1992;
- Frankowska, Bożena: Encyklopedia teatru polskiego, Warszawa 2003;
- Hansing, Friedrich; Unruh, Walter: Hilfsbuch der Bühnentechnik, Berlin 1942;
- Raszewski, Zbigniew: Przedmowa, [w:] Marie-Antoinette Allevy-Viala, Inscenizacja romantyczna we Francji, przeł. Wojciech Natanson, Warszawa 1958.
