Autorzy

Trwa wczytywanie

Julian Ursyn Niemcewicz

NIEMCEWICZ Julian Ursyn
(ur. 16 lutego 1757, Skoki koło Brześcia Litewskiego, wtedy Polska, dziś Białoruś
- zm. 21 maja 1841, Paryż, Francja)
Dramaturg, powieściopisarz, pamiętnikarz, poeta. Urodził się jako najstarsze z szesnaściorga dzieci Marcelego Niemcewicza - podczaszego mielnickiego. Wychowywał się w domu swego dziadka w duchu rycerskim. W 1770 roku wstąpił do Korpusu Kadetów w Warszawie, gdzie zyskał nowoczesne wykształcenie i zetknął się z głównymi ideami oświecenia. Od 1777 był adiutantem księcia-generała Adama Kazimierza Czartoryskiego. Z tego okresu pochodzą jego pierwsze przekłady (między innymi "Henriada" Voltaire'a). W latach 1784-85 odbył podróż edukacyjną przez Europę. Odtąd podróże staną się stałym elementem jego życia.
Związany z rodem Czartoryskich, przebywał w Puławach. Był posłem na Sejm Czteroletni. Zdobywał stronników mowami sejmowymi. Jego bajki polityczne obiegały anonimowo stolicę, a napisana w ciągu kilku tygodni komedia "Powrót posła" (wystawiona w 1791) była pierwszą polską komedią polityczną. Wyłożył w niej program umiarkowanych reform, przypomniał o dziedziczności tronu, nobilitował piękne cnoty staropolskie.
W okresie przygotowań Konstytucji 3 Maja wydawał "Gazetę Narodową i Obcą", która była czasopismem politycznym. Był aktywnym obrońcą Konstytucji. Po jej upadku i wkroczeniu wojsk rosyjskich, wyjechał do Wiednia. Tam powstały jego pamflety polityczne - między innymi "Fragment Biblii targowickiej", w której atakował zdrajców targowickich. Wkrótce wraz z Tadeuszem Kościuszką dotarł do Florencji. W powstaniu kościuszkowskim (1794), został sekretarzem Naczelnika. Po klęsce insurekcji był przez dwa lata więziony wraz z Kościuszką w Petersburgu. W twierdzy przetłumaczył między innymi "Atalię" Racine'a i "Pukiel włosów ucięty" Pope'a. Car Paweł I uwolnił obu więźniów po złożeniu przysięgi wierności. Lata więzienne opisał Niemcewicz w swym francuskim pamiętniku "Notes sur ma capitivité a Saint Petersbourg".
Po uwolnieniu przez cara, Niemcewicz wraz z Kościuszką odpłynął przez Sztokholm i Londyn do Stanów Zjednoczonych. Tam w Filadelfii poznali prezydenta Adamsa, wiceprezydenta Thomasa Jeffersona, a także przeszłego króla Francji Ludwika Filipa. Kościuszko wrócił do Francji, Niemcewicz zaś poślubił Zuzannę Livingston - przy ślubie zrzekając się majątku żony. Wiele podróżował, był gościem George`a Washingtona i jego pierwszym biografem. Wstąpił do Towarzystwa Filozoficznego w Filadelfii.
Z Ameryki wyjeżdżał dwukrotnie, ostatecznie w 1807 roku na wiadomość o wkroczeniu wojsk Napoleona na tereny polskie. W Warszawie pełnił wiele funkcji publicznych, kulturalnych, naukowych. Przygotowywał dla Napoleona poufny raport o sytuacji społeczno-gospodarczej utworzonego Księstwa Warszawskiego. W tych latach powstał cykl pieśni historyczno-patriotycznych "Śpiewy historyczne", w których pisarz utrwalał dawną wielkość Polski. Po klęsce Napoleona i po utworzeniu Królestwa Polskiego pozostawał w umiarkowanej opozycji. Wśród patriotów był uznawany za autorytet moralny. Kontynuował prace literackie, wśród nich nad pierwszą polską powieścią historyczną "Jan z Tęczyna". Powstanie listopadowe powitał powściągliwie. Wraz z hrabią Aleksandrem Walewskim - synem Napoleona - zabiegał w Londynie o pomoc militarną. Od końca 1833 dzielił losy emigracji powstańczej w Paryżu. Pełnił tu głównie funkcje honorowe. W 1839 inaugurował otwarcie Biblioteki Polskiej przy Quai d'Orléany na Wyspie św. Ludwika. Nadal skrupulatnie prowadził dziennik - wydał kilkanaście tomów zapisków i relacji z ważnych wydarzeń i podróży. Cały zbiór dzienników rejestruje procesy historyczne ówczesnej Polski, Europy i Ameryki. Nad jego trumną w Montmorency powiedziano o nim "Człowiek - Polska".

Pracownia

X
Nie jesteś zalogowany. Zaloguj się.
Trwa wyszukiwanie

Kafelki

Nakieruj na kafelki, aby zobaczyć ich opis.

Pracownia dostępna tylko na komputerach stacjonarnych.

Zasugeruj zmianę

x

Używamy plików cookies do celów technicznych i analitycznych. Akceptuję Więcej informacji