Autorzy

XINJIAN Gao
(ur. 4 stycznia 1940 w Ganzhou, Chiny Wschodnie, prowincja Jiangxi)
Powieściopisarz, dramaturg, eseista, poeta, reżyser, malarz, jeden z najbardziej znanych i cenionych chińskich pisarzy współczesnych, laureat Nagrody Nobla (2000).
Jest synem urzędnika bankowego i aktorki. Zainteresowania artystyczne wyniósł z rodzinnego domu. Jako dziecko chętnie malował i grał na skrzypcach. Zaczął pisać już jako kilkunastolatek. Studiował w pekińskim Instytucie Języków Obcych, gdzie skończył romanistykę. Podczas studiów i po ich ukończeniu, gdy pracował jako tłumacz, cały czas pisał, przede wszystkim dla siebie. To wystarczyło, aby w roku 1966 jego ówczesna żona zadenuncjowała go władzom, gdyż "podejrzanie dużo pisał", co w czasach zbliżającej się rewolucji kulturalnej wystarczyło do uznania Gao za element aspołeczny. Podczas rewolucji kulturalnej Czerwona Gwardia zmusiła go do spalenia walizki, w której przechowywał rękopisy swoich pierwszych utworów. Został poddany reedukacji, po czym przez dziesięć lat - do 1976 roku - pracował na roli, potem jako nauczyciel wiejski, wreszcie jako tłumacz i dziennikarz. Oficjalnie debiutował pod koniec lat siedemdziesiątych. Opowiadania, eseje, dramaty publikował w czasopismach kulturalnych. Po raz pierwszy za granicę pozwolono mu wyjechać w 1978 roku. Przełom w jego pracy literackiej i rozgłos w Chinach przyniosła mu sztuka "Chezhan" (Przystanek autobusowy) wystawiona na scenie Teatru Sztuki w Pekinie w 1983 roku. Była to satyra inspirowana europejskim teatrem absurdu. Przedstawienie szybko zdjęto z afisza ze względu na zbyt krytyczny stosunek do ówczesnej chińskiej rzeczywistości. Pomimo tego, Xinjian w dalszym ciągu publikował swe utwory w pismach literackich aż do roku 1986, kiedy jedna z jego sztuk, "Inny brzeg", trafiła na "czarną listę". Obawiając się politycznych reperkusji, pisarz wyjechał z Pekinu i ukrywał się w prowincji Sichuan w Chinach południowo-zachodnich. Przez dziesięć miesięcy wędrował po okolicznych wioskach, zamieszkałych przez mniejszości etniczne, obserwował ich życie i zwyczaje. Wyprawa ta staje się inspiracją do napisania autobiograficznej powieści zatytułowanej "Lingshan" (Góra dusz), którą ukończył już na emigracji. Wydana na Tajwanie w 1990 roku, wkrótce przetłumaczona zostaje na szwedzki, francuski, angielski, i staje się najbardziej znanym jego dziełem (polskie wyd. 2004).
Gao Xinjian opuszcza Chiny w 1986. W 1987 roku otrzymuje stypendium w Berlinie, a następnie przenosi się do Paryża, gdzie mieszka do dziś. W 1989 uzyskuje francuskie obywatelstwo. Oprócz pisarstwa zajmuje się reżyserią, krytyką, teorią dramatu, choreografią, muzyką i malarstwem. Tłumaczy też na chiński współczesną literaturę: Ionesco, Becketta, Michaux i Pereca.
W swojej twórczości ukazuje przede wszystkim skomplikowanie ludzkiej natury, problemy egzystencjalne, a wśród nich problem wolności człowieka, którą może on osiągać poprzez poznawanie samego siebie. W Polsce pierwszą wystawioną jego sztuką była "Ucieczka", wyreżyserowana przez tłumacza jego dramatów Edwarda Wojtaszka, poświęcona masakrze na Placu Niebiańskiego Spokoju (Poznań 1994). Xinjian przyjechał na jej premierę. Wystawiono także jego "Na krawędzi życia".
Z ważniejszych sztuk wymienić jeszcze należy: "Sygnał ostrzegawczy", "Gwiazdy w zimną noc", "Przyjaciół", "Kopistę", "Dzikiego człowieka". Jego "Ucieczkę" i "Przystanek" opublikował "Dialog".
W 1999 r. ukazała się w Tajpej kolejna powieść Xinjiana "Biblia jednego człowieka".
W roku 2000 zostaje niespodziewanie laureatem literackiej Nagrody Nobla. W kołach literackich Chin nie ma zgodności, co do oceny sukcesu Gao Xinjiana. Choć nie angażuje się on w sprawy polityczne, jest uznawany za wroga numer jeden w swym kraju.