Autorzy

Urodzona w 1972 w Gdańsku. Dramatopisarka, poetka, eseistka i tłumaczka.

Pracuje jako adiunkt w Zakładzie Etnologii Instytutu Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego. W latach 2002–2008 była adiunktem w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, gdzie pełniła też funkcję sekretarza Rady Naukowej IFiS PAN. Ukończyła z wyróżnieniem historię na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie doktoryzowała się w 2000 roku. Jest także absolwentką Szkoły Nauk Społecznych przy Instytucie Filozofii i Socjologii PAN oraz École des Hautes Études en Sciences Sociales w Paryżu. Była stypendystką między innymi ministra kultury, ministra edukacji, rządu francuskiego, rządu włoskiego, miasta Gdańska, województwa pomorskiego, Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. W 2001 roku przebywała w Rzymie na prestiżowym stypendium Andrew W. Mellona.  Miała również stypendium International Writers and Translator's Center w Rodos oraz Baltic Centre for Writers and Translators w Visby.

Zadebiutowała jako trzynastolatka w Telewizji Polskiej fragmentami poematu Waterloo. Debiut dramaturgiczny zapewniła jej napisana w liceum sztuka Savonarola, którą wydrukował „Dialog” (1992 nr 5), a wystawił Teatr Polskiego Radia (reż. Janusz Kukuła). Dramat miał także swoje realizacje w teatrze amatorskim: na Scenie Dramatycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w 1996 roku (reż. Zdzisław Siedlecki) oraz w International Summer School w Rydze w roku 2001 (reż. Pavel Bosy).

Utwory i artykuły publikowała m.in. w: „Twórczości”, „Więzi”, „Tytule”, „Zeszytach Literackich”, „Res Publice Nowej”, „Kwartalniku Filmowym”, „Kronosie”, „Blizie”, „Wyspie”, „Nowej Okolicy Poetów”, „Przeglądzie Literackim”, „Przeglądzie Politycznym”, „Autografie”, „Świerszczyku”, a także w „Nowych Sztukach dla Dzieci i Młodzieży” (1998 nr 12, 2001 nr 16, 2005 nr 21). Za granicą: we francuskim piśmie „Europoésie” i w chorwackich pismach „Forum”, „Mogućnosti” i „Hrvatsko Slovo”.

W 2002 roku Milewska opublikowała książkę Ocet i łzy. Terror Wielkiej Rewolucji Francuskiej jako doświadczenie traumatyczne, która przyniosła jej stypendium tygodnika „Polityka” dla najlepszych młodych naukowców oraz nominację do Nagrody Literackiej „Nike”. Dziesięć lat później (w tym samym wydawnictwie słowo/obraz terytoria) wydała kolejny zbiór esejów historycznych Bogowie u władzy. Od Aleksandra Wielkiego do Kim Dzong Ila, nominowany do Nagrody Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury „Splendor Gedanensis”. Wydała też trzy tomiki poetyckie: Podróż na koniec świata (2002), Papierowe okręty (2005) oraz Płacz komety (2012).

Milewska jest laureatką ponad dwudziestu konkursów poetyckich i dramaturgicznych, między innymi Czerwonej Róży, Warszawskich Dni Literatury (trzykrotnie), Łódzkiej Wiosny Poetów, Konkursu im. Jacka Bierezina (nominacja) oraz Konkursu na Sztuki dla Dzieci i Młodzieży organizowanego przez Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu (trzykrotnie).

W 1995 roku jej sztuka Moja bajka – przeznaczona dla młodej widowni historia o księciu, który chce zostać królem – wygrała konkurs „Szukamy polskiego Szekspira”, a rok później Konkurs na Sztuki Dla Dzieci i Młodzieży w Poznaniu. W 2004 roku została wystawiona na Scenie Atanazego Bazakbaala w Teatrze Witkacego w Zakopanem przez I klasę gimnazjum o profilu teatralnym (w reżyserii Krzysztofa Najbora).

W dorobku dramatopisarskim Milewskiej znajdują się także Krezus – prezentowany na zorganizowanych przez Agencję ADiT V Warsztatach Dramaturgicznych „Autor-Aktor” na XXVI Festiwalu Szkół Teatralnych w Łodzi; Starzec z gór Jury – sztuka o żyjącym w czasach Rewolucji Francuskiej studwudziestoletnim starcu i o manipulowaniu jego wizerunkiem w ówczesnych mediach; Dzieje sławnego Rodryga – przeznaczona dla sceny lalkowej opowieść o rycerzu, który chciał przejść do historii i o kronikarzu, który bronił mu do niej dostępu; Podróż na Księżyc – o wielkim magu kina niemego Georges’u Mélièsie; Opowieści z głębiny – komedia dla najmłodszych o przygodach Konika Morskiego, który, ulegając reklamie, chciał zostać konikiem z karuzeli; Wiewiórka; Eurydyki – komedia o żonach dyktatorów; Kochankowie Uranii – opowieść o miłości Jana Heweliusza i jego żony Elżbiety.

5 marca 2006 w Teatrze Animacji w Poznaniu prapremierę miała jej Wiewiórka (reż. Marcin Jarnuszkiewicz). Spektakl ten otrzymał ATEST – nagrodę Polskiego Oddziału ASSITEJ. ATESTEM zostały też wyróżnione wystawione w Opolskim Teatrze Lalki i Aktora Dzieje sławnego Rodryga (prem. 3 lutego 2008 w reż. wybitnego słowackiego twórcy teatralnego Mariána Pecki). Przedstawienie to zaproszone zostało, jako jeden z sześciu najgłośniejszych spektakli dwóch ostatnich sezonów, na prestiżowy przegląd „Pałac Teatralny” w warszawskim Teatrze Lalka (zajęło 3 miejsce); zdobywało też nagrody na międzynarodowych festiwalach, m.in. na festiwalu „Korczak”. Przez redakcję miesięcznika „Teatr” uznane zostało za najlepsze przedstawienie lalkowe sezonu. Tekst Dziejów sławnego Rodryga ukazał się w dwujęzycznym chorwacko-angielskim wyborze siedmiu najgłośniejszych współczesnych polskich sztuk dla dzieci i młodzieży.

W grudniu 2013 roku tekst słuchowiska Moniki Milewskiej Podróż na Księżyc otrzymał drugą nagrodę w jubileuszowym konkursie zamkniętym Teatru Polskiego Radia i ZAiKS-u. 29 czerwca 2015 roku jej słuchowisko w reż. Anny Wieczur-Bluszcz, z Janem Englertem i Jerzym Radziwiłowiczem w rolach głównych, zdobyło Grand Prix 15. Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji „Dwa Teatry” w Sopocie (w tym nagroda za tekst dla Moniki Milewskiej). Podróż na Księżyc została też zaprezentowana w Teatrze przy Stole w Dworku Sierakowskich w Sopocie, a w maju 2016 roku została wybrana, by reprezentować polską radiofonię na festiwalu Prix Italia.

Kontakt w sprawie praw do tekstów: monikamilewska@yahoo.com

Omówienia sztuk

• Krezus

  obsada: 6M w podwójnych rolach (więźniowie w podwójnych rolach jako aktorzy tragedii greckiej i naczelnik – wiek postaci zróżnicowany)

  gatunek: komedia

  Komedia „resocjalizacyjna”, w której autorka zastosowała konwencję teatru w teatrze. Do pewnego polskiego więzienia, w którym działa teatr finansowany z unijnych dotacji, ma przyjechać na inspekcję minister kultury. Naczelnik, który zdefraudował pieniądze przeznaczone dla teatru, chwyta się propozycji jednego z więźniów, żeby wystawić zaginioną sztukę Sofoklesa Krezus. Podczas prób okazuje się, że napisał ją jeden z więźniów... Nie ma to już żadnego znaczenia, podobnie jak informacja o odwołaniu wizyty ministra. Najważniejsze jest zaangażowanie więźniów w teatr, który ma dla nich znaczenie terapeutyczne.

• Podróż na Księżyc

  obsada: 3M

  gatunek: dramat

  Georges Méliès – 70 lat, Ludwik Lumière – 70 lat, tajemniczy młodzieniec

  Niezwykłe spotkanie dwóch wielkich twórców kina! Autorka zderza dwie skrajne postawy: zgorzkniałego człowieka, który ma wszystko, ale nie wierzy w nic, z kimś, kto choć nic nie ma, zachował w sobie pasję i wiarę w to, co robił, mimo że doprowadziło go to do ruiny. Jest mroźna zima, tuż przed Świętami Bożego Narodzenia. Zamożny Lumière czeka na spóźniony o dwie godziny pociąg do Lyonu. Kryje się przed zimnem w ubogim sklepiku z zabawkami na paryskim dworcu. W sprzedawcy rozpoznaje Mélièsa – swojego dawnego konkurenta i rywala. Z ich wspomnień wyłania się historia narodzin kina. Lumière, syn fabrykanta wytwarzającego materiały fotograficzne, był (wspólnie z bratem) wynalazcą kinematografu i kamery filmowej. Méliès, właściciel cudownego teatru po magiku Robercie Houdin, miłośnik sztuk magicznych i iluzji, jako pierwszy człowiek w historii wykorzystał kamerę filmową w twórczy sposób, czym zasłużył sobie na miano pierwszego czarodzieja kina. Sztukę można traktować jako doskonałą, pogłębioną lekcję na temat początków kina, ale również jako refleksję na temat odwiecznego sporu między rozumem a wyobraźnią, zdrowym rozsądkiem a fantazją, słowem – między materią a duchem. Wersja sceniczna tekstu dostępna w Czytelni ETP.

• Opowieści z głębiny

  obsada: 3K, 8M (para małych dzieci, zwierzęta morskie i lądowe)

  gatunek: poetycka baśń

  Wysmakowana, obfitująca w liczne konteksty i podteksty opowieść z życia ryb, przeznaczona dla trochę starszych dzieci i młodych duchem dorosłych. Jej bohater, Konik Morski, chce być koniem z karuzeli. Wyrzuconego z oceanu na mieliznę Konika odnajduje dwójka dzieci i wpuszcza do akwarium. Konik poznaje tam Złotą Rybkę, która chce spełnić jego życzenie, ale nie bardzo wie, jak wygląda koń z karuzeli. Zawiedziony chce wrócić do domu. Niestety, wyczerpał już swój limit życzeń. Z pomocą przychodzą mu dzieci, które wypuszczają stworzenie do oceanu. Tekst dostępny w Czytelni ETP.

• Savonarola

  obsada: 2M + statysta (starsi mężczyźni)

  gatunek: dramat filozoficzno-polityczny

  W debiutanckiej jednoaktówce autorka z niezwykłą erudycją i wyobraźnią pokazuje skutki fanatyzmu religijnego. Savonarola, czekając na śmierć, spotyka się w celi z Machiavellim. Mnich twierdzi, że skoro Bóg stworzył nas na swój obraz, to jesteśmy przeznaczeni do doskonałości. Chce, żeby mieszkańcy Florencji osiągnęli ją za wszelką cenę, nawet terroru. Machiavelli próbuje uświadomić zaślepionemu duchownemu, że człowiek zawsze czynił zło, bo było mu z nim dobrze. Ludzie chcą żyć normalnie i siłą nie można ich zmusić do doskonałości. Sztuka przypomina, jak wysoką cenę płaci się za „rewolucję moralną”. Druk w miesięczniku „Dialog”. Tekst dostępny w Czytelni ETP.

• Starzec z gór Jury

  obsada: 9M + statyści (postacie w wieku dojrzałym i starszym)

  gatunek: współczesny dramat polityczny

  Dramat w siedmiu odsłonach. Akcja toczy się w latach 1788-1790, ale we współczesnych dekoracjach. Smutna opowieść o losie skrzywdzonego starca, którego wciąga w swoje tryby machina tzw. wielkiej „postrewolucyjnej” polityki. Jego słabości wykorzystują zdeprawowani bywalcy salonów. Jako hojnie wynagradzana marionetka w rękach władzy (czasy panowania Ludwika XVI), zdobywa zaszczytny tytuł „żywego symbolu wyzwolonego ludu francuskiego”. Tekst dostępny w Czytelni ETP.